Συνέντευξη του υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.
Γιατί αποφασίσατε να μιλήσετε τώρα και τόσο σκληρά για τον κ. Παπανδρέου και την ανάγκη άμεσης αλλαγής ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ;
Σκληρά ζουν σήμερα οι άνθρωποι. Δεν είπα τίποτα παραπάνω από το αυτονόητο. Η σχέση εμπιστοσύνης, το ουσιώδες αυτό στοιχείο της αντιπροσώπευσης που οφείλει να συνδέει τον ηγέτη και το κόμμα του με την κοινωνία, έχει διαρραγεί. Αυτό αποτελεί πολιτική κριτική, χωρίς καμιά διάθεση ανθρωποφαγίας ή αναζήτησης κάποιου εξιλαστήριου θύματος.
Κι επειδή πραγματικά με εντυπωσιάζει η αντίδραση για όσα είπα, τα λόγια είναι σκληρά γιατί σκληρή είναι η πραγματικότητα. Ίσως κάποιους τους ενοχλεί η σκληρότητα των λόγων μου, ας αναλογιστούν όμως αν είναι άδικα. Αν νομίζουν ότι έχω υπερβάλει πολιτικά, τους διαβεβαιώνω πως όχι. Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και άρα και εγώ, έχουμε οφειλές στην παράταξή μας, στους συμπολίτες μας, στην πατρίδα μας.
Ο τόπος χρειάζεται λύσεις. Και οι λύσεις έρχονται μόνο μέσα από ένα ισχυρό, σύγχρονο, ευρωπαϊκό, προοδευτικό κόμμα, με πολύ ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς. Αισθάνομαι την ανάγκη να αγωνιστώ με όλες μου τις δυνάμεις για να καταθέσουμε μια πρόταση που θα ξαναβάλει το ΠΑΣΟΚ σε αυτή την προοπτική.
Πού πιστεύετε ότι εστιάζεται η ιστορική του ευθύνη, για να μιλάμε καθαρά. Στο ότι αγνόησε τα έντονα σημάδια της κρίσης χρέους και δανεισμού και δεν πήρε εγκαίρως μέτρα που θα είχαν προλάβει τα χειρότερα, στην κακή διαπραγμάτευση του πρώτου μνημονίου ή στην ανεπάρκεια και το στυλ με το οποίο κυβέρνησε κατόπιν;
Φάνηκε ότι ήμασταν απροετοίμαστοι ιδεολογικά και ανέτοιμοι πολιτικά να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Είναι δεδομένο επίσης ότι χάσαμε χρόνο. Καθυστερήσαμε να διαγνώσουμε το μέγεθος και το βάθος της κρίσης. Μην ξεχνάτε ότι το πρώτο χρονικό διάστημα υπήρχαν εσωτερικές αντεγκλήσεις για το ύψος των αυξήσεων στους μισθούς ή ότι μοιράζαμε κοινωνικά επιδόματα από λεφτά που δεν υπήρχαν.
Η δική μας, μικρότερη ευθύνη αθροίστηκε με τη μεγαλύτερη ευθύνη της Ν.Δ., η οποία προκάλεσε την κρίση. Κι επειδή είμαι φανατικά αντίθετος στις θεωρίες συνωμοσίας -γιατί τις έχω πληρώσει και προσωπικά- και αυτή την περίοδο ανθίζουν επικίνδυνα γύρω μας, αφήνοντας σκιές που δεν αξίζει και δεν πρέπει να σκιάζουν κανέναν, θεωρώ ότι απαιτείται μια δημόσια πολιτική συζήτηση, με γενναιότητα, χωρίς καμία διάθεση να αποκρύψουμε τίποτα, για να δούμε πώς φτάσαμε ώς εδώ.
Ρωτούν οι επικριτές σας, γιατί δεν μίλησε ανοιχτά ο Χρυσοχοΐδης όντας υπουργός της κυβέρνησης Παπανδρέου; Μιλήσατε αλήθεια ανοιχτά, έστω πίσω από κλειστές πόρτες, είτε πριν φτάσουμε στο Μνημόνιο, είτε όταν το πράγμα πήγαινε πολύ στραβά στην εφαρμογή του Μνημονίου;
Θέλω να δηλώσω πολύ καθαρά ότι στο πλαίσιο των κυβερνητικών συσκέψεων άσκησα το δικαίωμα και την υποχρέωσή μου ως μέλος της κυβέρνησης. Κατέθεσα τις απόψεις μου, ακόμα και γραπτώς, πάντα όμως στο πλαίσιο της κυβερνητικής μας δραστηριότητας και της δεοντολογίας που διέπει τη λειτουργία των κυβερνητικών οργάνων και ενός υπουργού.
Στην έως τώρα πολιτική μου ιστορία πορεύτηκα με συνέπεια και τη βασική αρχή ότι δεν αρκεί να δηλώνεις ότι τιμάς την εμπιστοσύνη, είτε των πολιτών που σε εξέλεξαν είτε του πρωθυπουργού, οσάκις σου ανατίθενται υπουργικά καθήκοντα, αλλά πρέπει να το αποδεικνύεις με το έργο σου.
Δεν το ξέχασα ποτέ, και ακόμη, αν θέλετε λόγω του χαρακτήρα μου, δεν θα μπορούσα να μετέχω σε μια κυβέρνηση και να μην είμαι στην πρώτη γραμμή της μάχης. Πολύ περισσότερο μάλιστα που τρέφω θεσμικό σεβασμό και συναισθάνομαι τις ευθύνες που φέρει ο εκάστοτε πρωθυπουργός.
Έπρεπε να μιλήσετε πιο σκληρά, και ενδεχομένως δημόσια; Σκεφθήκατε και πότε να παραιτηθείτε, γιατί δεν το κάνατε;
Μίλησα όσο έπρεπε και όταν έπρεπε στο πλαίσιο των αρχών που σας περιέγραψα. Τον περασμένο Μάιο δήλωσα δημόσια ότι το Μνημόνιο δεν είναι Ευαγγέλιο. Το Μνημόνιο φυσικά και απέτρεψε τη χρεοκοπία, αλλά δεν επανέφερε την οικονομία σε τροχιά οικονομικής βιωσιμότητας, διότι στηρίχθηκε σε λανθασμένες παραδοχές και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, απέτυχε να αποκαταστήσει κλίμα οικονομικής εμπιστοσύνης, δεν επένδυσε σε έναν αποτελεσματικό μηχανισμό εσόδων και εφαρμόστηκε χωρίς να υπάρχει τεχνογνωσία υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών.
Δεν αρκέστηκα όμως στην κριτική. Διαπραγματεύτηκα με την Ευρώπη και μέσα σε ελάχιστο χρόνο, μόλις λίγους μήνες, πετύχαμε να κάνουμε ευνοϊκότερους για τη χώρα μας, τους κανονισμούς που διέπουν τη λειτουργία του ΕΣΠΑ, υπέρ της ανάπτυξης, υπέρ της πραγματικής οικονομίας. Από εκεί και πέρα, ναι, η αυτοκριτική είναι αναγκαία και καθαρτήρια. Ηταν λάθος η υποχώρηση στη συνεχή μεταφορά πόρων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, άρα η αφαίρεση πόρων από την ανάπτυξη, κάθε φορά που υπήρχε αστοχία στην εφαρμογή των δημοσιονομικών στόχων του Μνημονίου.
Ωστόσο είναι αρχή μου, θεωρώ ότι κανένας σοβαρός πολιτικός δεν παραιτείται όταν δίνεται η μάχη γιατί διαφωνεί σε κάποιο ζήτημα με τον πρωθυπουργό, παρά μόνο αν πρόκειται για εθνικά θέματα. Αλλως, ο υπουργός λιποτακτεί.
Προβάλλετε ένα συγκεχυμένο μήνυμα. Από τη μια λέτε ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να επιστρέψει στην κοίτη του ή εκφράζεστε δημόσια υπέρ του κ. Φωτόπουλου, από την άλλη εμφανίζεσθε ως ένας συνεχιστής του εκσυγχρονισμού της περιόδου Σημίτη και μιας πιο κεντρώας άποψης τύπου νέου Εργατικού Κόμματος.
Προβάλλω ένα σαφές μήνυμα αποτελεσματικών μεταρρυθμίσεων με κοινωνική δικαιοσύνη και δημοκρατία. Ενα μήνυμα δίκαιης αλλαγής. Για γρηγορότερη έξοδο από την κρίση και δικαιότερη κατανομή των βαρών προσαρμογής. Έτσι ώστε το συντομότερο δυνατόν, και όχι σε δέκα χρόνια που εκτιμούν οι αγορές, να μπορούμε να μιλάμε ξανά βάσιμα για μία Ελλάδα όπου η οικονομική ανάπτυξη συνυπάρχει με την ποιότητα ζωής, την οικολογική και πολιτιστική πρόοδο, την πρόοδο όσον αφορά τη θέση των γυναικών και των νέων. Μια χώρα όπου κυριαρχεί η απλή ιδέα πως το αύριο θα είναι καλύτερο από το σήμερα.
Σε όλη αυτή την πορεία πρέπει να ξεκαθαρίσουμε με ποιους είμαστε και ποιους όχι. Είμαστε με την ελεύθερη αγορά, όχι με την αγοροκρατία. Είμαστε με το κράτος, όχι τον κρατισμό. Είμαστε με την τοπική αυτοδιοίκηση, όχι τους τοπάρχες. Είμαστε με τον συνδικαλισμό. Οχι τις συντεχνίες. Χρειαζόμαστε ισχυρά, ενωμένα και πάνω απ’ όλα αντιπροσωπευτικά συνδικάτα.
Ο κ. Φωτόπουλος, λοιπόν, επειδή με ρωτάτε, είναι συνδικαλιστής με προσωπική εντιμότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κρίνεται και ο ίδιος για τις συνδικαλιστικές του δράσεις. Το ζητούμενο εδώ είναι τι συνδικαλισμό θέλουμε. Εγώ λοιπόν είμαι φανατικά υπέρ ενός υγιούς και αποτελεσματικού συνδικαλισμού, που αντιλαμβάνεται και συντάσσεται με τους εθνικούς στόχους, και δεν αποτελεί ανάχωμα αλλά καταλύτη αλλαγών στην κοινωνία.
Πατάτε σε δύο βάρκες ή έχετε ξεκαθαρίσει στο μυαλό σας ποιος είναι ο στόχος;
Πατάω σε μία και μόνο βάρκα. Είμαι μαζί με τον κόσμο της εργασίας και έχουμε απέναντι το πελατειακό κράτος και τον παρασιτισμό σε μια ευρωπαϊκή Ελλάδα. Το σύνθημά μου είναι η «Η Ελλάδα απ’ την αρχή».
Είναι πιθανό, είτε ο κ. Παπανδρέου είτε κάποιοι άλλοι να ζητήσουν να αναδείξει η Κοινοβουλευτική Ομάδα νέο αρχηγό της και υποψήφιο πρωθυπουργό για τις επόμενες εκλογές λόγω των κρίσιμων συνθηκών και να αφεθεί για αργότερα η εκλογή νέου αρχηγού από τη βάση. Θα αποδεχθείτε μια τέτοια μεθόδευση;
Ακριβώς επειδή είναι κρίσιμες οι συνθήκες, ακριβώς επειδή η κοινωνία αμφισβητεί την πολιτική, πρέπει να έχουμε καθαρές και δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν μπορούμε άλλο να αγνοούμε τους πολίτες. Δεν μπορούμε να στοιχηθούμε πίσω από ένα πρόσωπο που θα έχει επιλέξει μια κοινοβουλευτική ομάδα λίγο πριν από τις εκλογές. Υποψήφιος πρωθυπουργός του Κινήματός μας είναι το πρόσωπο που εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με αυτά που προβλέπει το Καταστατικό μας, δηλαδή άμεση εκλογή από τους πολίτες.
Είστε αυτό που λένε ορισμένοι, ένας γενετικά τροποποιημένος άνθρωπος του ΠΑΣΟΚ με βαθιά χαραγμένο πασοκικό DNA ή όχι;
Με ρωτάτε δηλαδή αν είμαι μεταλλαγμένος. Τους μεταλλαγμένους αναζητήστε τους αλλού, όπου κι αν κρύβονται. Και με ρωτάτε επίσης αν είμαι και ΠΑΣΟΚ. Είμαι ΠΑΣΟΚ από μικρό παιδί. Από μια οικογένεια με αναφορές στον Ποντιακό και Μικρασιατικό Ελληνισμό. Πάνω απ’ όλα όμως είμαι απροκατάληπτος και βαθιά προσηλωμένος στον στόχο και το αποτέλεσμα.
Στην πολιτική μου διαδρομή έμαθα να μη βλέπω κανέναν με βάση την κομματική τοποθέτηση. Επί των ημερών μου, όπου κι αν πέρασα τοποθέτησα σε κορυφαίες θέσεις ανθρώπους από όλους τους πολιτικούς χώρους, παλαιότερα στην Αστυνομία και την Πυροσβεστική, σήμερα στις υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης.
Και ανέδειξα με αυτό τον τρόπο ηγέτες μέσα από τις υπηρεσίες, μέσα από το κατασυκοφαντημένο, κατά τα άλλα, Δημόσιο, που διαθέτει στις τάξεις του ανθρώπους άξιους, εργατικούς, έντιμους, με όραμα και φιλότιμο. Αρκεί κανείς να τους ψάξει, να τους βρει και να τους εμπνεύσει. Μόνον έτσι μπορούμε να αλλάξουμε ριζικά τη λειτουργία του κράτους, υπέρ των Ελλήνων πολιτών και της χώρας.
Όλοι παραδέχονται ότι με αποφασιστικό μάνατζμεντ ξανακαταφέρατε αρκετά στη δημόσια ασφάλεια. Ισχυρίζονται όμως οι επικριτές σας ότι το ίδιο στυλ διοίκησης δεν έφερε αποτελέσματα στην ανάπτυξη. Πώς εσείς βαθμολογείτε τον εαυτό σας και γιατί δεν καταφέρατε πιο απτά αποτελέσματα;
Ανάπτυξη χωρίς πόρους και μέσα δεν γίνεται. Ανάπτυξη και επενδύσεις, όταν κρέμεται διαρκώς από πάνω σου η απειλή της πτώχευσης και της αποπομπής από την Ευρωζώνη, μόνο ένας αφελής μπορεί να περιμένει. Και επιπλέον, όπως είπε και ο φίλος μου ο Ανδρέας Λοβέρδος, η ανάπτυξη είναι μια οριζόντια υπόθεση. Δυστυχώς εμείς τη σπάσαμε σε 5 τουλάχιστον υπουργεία, τα οποία δεν συνεργάστηκαν ποτέ πάνω από ένα κοινό στρατηγικό σχέδιο και στόχο.
Ούτε και η ισοπέδωση βοηθάει όμως. Κι επειδή κάποιοι επιμένουν να αναφέρονται στο ΕΣΠΑ αγνοώντας προκλητικά τα στοιχεία και τα αποτελέσματα που φέραμε τα δύο τελευταία χρόνια, γίνομαι συγκεκριμένος. Σας θυμίζω ότι παραλάβαμε το ΕΣΠΑ με απορρόφηση 2,7% και το δεκαπλασιάσαμε στο 27%, βρισκόμαστε δηλαδή πλέον στον μέσο κοινοτικό όρο. Επί τρία ολόκληρα χρόνια, η Ν.Δ. είχε καταφέρει να εκταμιεύσει μόλις 711 εκατ. ευρώ κι αυτά από προκαταβολές, τη στιγμή που τα δύο τελευταία χρόνια έχουν εκταμιευθεί 5,7 δισ. ευρώ για πραγματικά έργα, και μόνο το τελευταίο τετράμηνο έχουμε εντάξει τουλάχιστον 1.800 νέα έργα.
Με τη βοήθεια επίσης προσωπικά του προέδρου Μπαρόζο, του Χ. Ράιχενμπαχ και του επιτρόπου Χαν, μειώσαμε την εθνική χρηματοδότηση στο ελάχιστο, μόλις 5%, εξοικονομώντας κρίσιμους πόρους για την αντιμετώπιση της κρίσης, απεντάξαμε χιλιάδες νεκρά έργα που δέσμευαν πόρους και στη θέση τους εντάσσουμε νέα, χρήσιμα έργα για τις τοπικές κοινωνίες και την ανάπτυξη, εξασφαλίσαμε τεράστια ποσά, σχεδόν 10,5 δισ. ευρώ, για τη χρηματοδότηση 180 έργων στρατηγικής σημασίας τα επόμενα 3 χρόνια, και επιπλέον δίνουμε μαζί με την Ευρ. Τράπεζα Επενδύσεων τους επόμενους μήνες 1 δισ. σε δάνεια που θα καλύπτουν και τις ανάγκες για κεφάλαιο κίνησης, με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.
Τι πιστεύετε για το εγχείρημα Παπαδήμου; Ποιο μοντέλο κυβέρνησης ή συγκυβέρνησης πρέπει να ισχύσει μετά τις εκλογές ανεξαρτήτως αποτελέσματος;
Η σύγκλιση στόχων που έχει επιτευχθεί δείχνει ότι δεν υπάρχουν αδιέξοδα στη Δημοκρατία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Είναι προφανές ότι στη διέξοδο αυτή έχει επηρεάσει καθοριστικά το πρόσωπο του κ. Παπαδήμου. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα αποδειχθεί πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο.
Έχω την αίσθηση, μάλιστα, ότι ο τόπος θα τον χρειαστεί και μετά τις εκλογές. Αυτή τη στιγμή έχουμε μία και μόνο προτεραιότητα: να αφοσιωθούμε στην επιτυχία του έργου και στα αποτελέσματα που πρέπει να έχει η κυβέρνηση Παπαδήμου. Και επιπλέον να διαφυλάξουμε το παράδειγμά της, δηλαδή την πολιτική συνεννόηση που καταφέραμε να πετύχουμε στο πλαίσιο της λειτουργίας της.
Η Ελλάδα θα ζει με την τρόικα για πολλά χρόνια ακόμη. Εσείς κάνατε κριτική και στους εκπροσώπους της και στον τρόπο που τους χειρίσθηκαν αξιωματούχοι των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Γιατί πιστεύετε ότι εσείς μπορείτε να κυβερνήσετε, με δεδομένη την παρουσία και πίεση της τρόικας, διαφορετικά;
Η σχέση μας με την τρόικα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο χαρακτηρίζεται από το σύνδρομο του «αδιάβαστου μαθητή» που προσπαθεί με πασαλείμματα της τελευταίας στιγμής να πιάσει μετά βίας τη βάση. Προφανώς έχουμε επιλέξει λάθος προσέγγιση.
Η μέθοδος που εφάρμοσα στο υπουργείο Ανάπτυξης και ήδη αποδίδει, είναι αυτή της εποικοδομητικής συνεργασίας και της συνδρομής όπου η δική μας διοίκηση παρουσιάζει κενά. Υπάρχουν περιθώρια αυτονομίας της πολιτικής μας και πολιτικές που μπορούν να μας κάνουν πιο αποτελεσματικούς ώστε να βγούμε πιο γρήγορα από την κρίση.
Υπάρχει χώρος στο αυριανό ΠΑΣΟΚ για τον κ. Παπανδρέου και ποιος;
Οι ηγέτες σε όλες τις σύγχρονες δημοκρατίες αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Τιμώ τον Γιώργο Παπανδρέου. Η μελλοντική του πορεία είναι υπόθεση δική του και της κοινωνίας.
