Μια κρίσιμη ευκαιρία για ουσιαστική αντιμετώπιση της ρύπανσης από αποτσίγαρα κινδυνεύει να χαθεί, προειδοποιεί το WWF Ελλάς, με αφορμή το προσχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης που έθεσε πρόσφατα σε διαβούλευση ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Σύμφωνα με την οργάνωση, το περιεχόμενο της ΚΥΑ δεν διασφαλίζει την αποτελεσματική λειτουργία συστήματος διαχείρισης αποτσίγαρων, παρά τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τις δεσμεύσεις της χώρας.
Τα αποτσίγαρα αποτελούν το συχνότερο είδος πλαστικού απορρίμματος στις ελληνικές παραλίες, σύμφωνα με το πρόγραμμα «Υιοθέτησε μια παραλία». Η οδηγία (ΕΕ) 2019/904 επιβάλλει τη δημιουργία συστήματος διευρυμένης ευθύνης παραγωγού, με τις καπνοβιομηχανίες και τους εισαγωγείς να καλούνται να χρηματοδοτούν τη συλλογή και διαχείριση των αποτσίγαρων. Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει την υποχρέωση από το 2020, ωστόσο το σύστημα δεν έχει ακόμη λειτουργήσει, παρά την προθεσμία εφαρμογής έως το 2023.
Το προσχέδιο ΚΥΑ, που τέθηκε σε διαβούλευση για επτά ημέρες, δεν περιλαμβάνει κρίσιμα στοιχεία: το ύψος των εισφορών από τους παραγωγούς και εισαγωγείς, συγκεκριμένη ημερομηνία έναρξης, μηχανισμό κατανομής των πόρων στους δήμους, καθώς και σαφή δομή διακυβέρνησης που να διασφαλίζει ανεξαρτησία και λογοδοσία. Στα θετικά σημεία αναφέρονται η πρόβλεψη κάλυψης του πλήρους κόστους καθαρισμού από τους παραγωγούς και ο στόχος μείωσης κατά 30% των διάσπαρτων αποτσίγαρων σε πέντε χρόνια, ωστόσο το WWF τα χαρακτηρίζει ανεπαρκή και ασαφή.
Η περιβαλλοντική οργάνωση παρουσιάζει δική της ολοκληρωμένη πρόταση, βασισμένη σε ευρωπαϊκά παραδείγματα, όπως της Γαλλίας και της Ισπανίας. Προτείνει τέλος €0,019 ανά τσιγάρο με φίλτρο, με έσοδα 210–280 εκατ. ευρώ ετησίως, τη δημιουργία Ταμείου Απορρύπανσης, ανεξάρτητο διοικητικό συμβούλιο χωρίς συμμετοχή της καπνοβιομηχανίας, ψηφιακή πλατφόρμα διαφάνειας, ανεξάρτητη αξιολόγηση ανά διετία και στόχο μείωσης των αποτσίγαρων στο περιβάλλον κατά 50% έως το 2030.
Σύμφωνα με το WWF, η εφαρμογή του προτεινόμενου μοντέλου θα μπορούσε να αποτρέψει τη διάθεση άνω των 3.000 τόνων αποτσίγαρων ετησίως στη φύση, να μειώσει σημαντικά το κόστος για τους δήμους και να ενισχύσει επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες και υλικά.
Η οργάνωση καλεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και τον ΕΟΑΝ να ενσωματώσουν τις προτάσεις αυτές, ώστε να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό, διαφανές και συμμετοχικό σύστημα συλλογής και διαχείρισης αποτσίγαρων.
Δείτε την ολοκληρωμένη πρόταση του WWFΕλλάς εδώ.