Μία μεγάλη έρευνα για το νερό και τις επιπτώσεις από την αλόγιστη χρήση του και την κλιματική αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη σε 10 πόλεις στην Ελλάδα από το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS.
Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS ξεκινά, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μια πρωτοποριακή έρευνα για το νερό και πιο συγκεκριμένα για την οικιακή χρήση του σε μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας (Αττική, Βόλο, Γιάννενα, Ηράκλειο Κρήτης, Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Κοζάνη, Λαμία, Ξάνθη, Πάτρα, Ρόδο) με στόχο να καταγράψει τη σχέση των νοικοκυριών με το πολυτιμότερο φυσικό πόρο και να προωθήσει με εμπεριστατωμένα στοιχεία τα απαιτούμενα βήματα για την ορθολογική χρήση του και τη βιώσιμη διαχείρισή του.
To ερωτηματολόγιο βρίσκεται ανηρτημένο στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.medsos.gr/erevnanero .
Για την ολοκληρωμένη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου χρειάζεται ο λογαριασμός του νερού, αφού υπάρχει η σχετική ερώτηση για το πόσα κυβικά καταναλώνονται στην οικία και ποιο είναι το ποσό που πληρώνουν. Στην έρευνα μπορεί να συμμετέχουν όσοι κατοικούν στα προαναφερθέντα αστικά κέντρα, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή εθνικότητας, αρκεί η συμπλήρωση να γίνεται από ένα μέλος του νοικοκυριού για κάθε οικία.
Η σημασία της συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου από όσο το δυνατόν περισσότερα νοικοκυριά είναι και η εγγύηση για την αξιοπιστία και ασφάλεια των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν. Όπως είναι γνωστό, όσο μεγαλύτερο είναι το δείγμα, τόσο πληρέστερη είναι η εικόνα που θα προκύψει σε σχέση με τα ζητούμενα της έρευνας.
Γιατί όμως μια πανελλαδική έρευνα για το νερό στις μέρες μας και ιδίως αναφορικά με τη χρήση του σε οικιακό επίπεδο;
Στόχος της έρευνας είναι η καταγραφή των συνηθειών μας και του τρόπου που το χρησιμοποιούμε. Ιδιαίτερα όμως θέλουμε να σκιαγραφήσουμε τη σχέση μας με το νερό. Μέχρι που φτάνει η γνώση μας για το νερό που τρέχει από τη βρύση μας. Γνωρίζουμε από πού προέρχεται; Εμπιστευόμαστε την ποιότητά του;
Με αυτή την έρευνα επιδιώκουμε να εντοπίσουμε το πώς το αντιλαμβανόμαστε, ποια είναι σημασία που του αποδίδουμε μέσα στην καθημερινότητά μας, πόσο είμαστε διατεθειμένοι να συμμετέχουμε ενεργά στη διαχείριση του. Πόσο θεωρούμε τον εαυτό μας υπεύθυνο για την κατάσταση του πόρου και ποιοι θεωρούμε ότι επηρεάζουν τη διαθεσιμότητά του στην περιοχή μας.
Το ερωτηματολόγιο χωρίζεται σε ενότητες:
Η πρώτη περιλαμβάνει κάποια στοιχεία για την κατοικία (πόσοι κατοικούν, έτος οικοδόμησης, εξοπλισμό χρήσης νερού που υπάρχει στο σπίτι, κ.ά.).
Η δεύτερη αφορά τη χρήση του νερού στο σπίτι με στόχο να καταγράψει το κατά πόσο γνωρίζουμε πόσα κυβικά καταναλώνουμε, τί πληρώνουμε και που θεωρούμε ότι καταναλώνουμε το περισσότερο νερό.
Η τρίτη επικεντρώνεται στη συμπεριφορά μας και τις καθημερινές μας συνήθειες. Προτιμούμε το ντουζ ή το μπάνιο με γεμάτη μπανιέρα, επιλέγουμε τα φυτά μας βάσει των αναγκών τους σε νερό, πώς πλένουμε την αυλή/βεράντα μας ή το αυτοκίνητό μας.
Η τέταρτη ενότητα σχετίζεται με την ενημέρωσή μας. Πόσο καλά ενημερωμένοι θεωρούμε ότι είμαστε, από πού προέρχεται ή θα θέλαμε να προέρχεται αυτή η πληροφόρηση – αν δεν νοιώθουμε επαρκώς ενημερωμένοι – ποιες μεθόδους αξιοποίησης μη συμβατικού νερού θα εμπιστευόμασταν (συλλογή βρόχινου νερού, επαναχρησιμοποίηση, κ.ά.). Ποιοι λόγοι μας αποτρέπουν από το να κάνουμε εξοικονόμηση.
Τέλος, η τελευταία, επί της ουσίας ενότητα του ερωτηματολογίου, περιλαμβάνει γενικές ερωτήσεις που αφορούν στην αντίληψη που έχουμε για το νερό στην περιοχή μας: εκτιμούμε ότι είναι ένα αγαθό σε επάρκεια ή όχι, ότι είναι δημόσιος ή εμπορεύσιμος πόρος, είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε παραπάνω εφόσον εξασφαλιστεί με διαφανή τρόπο ότι τα χρήματα θα διατεθούν για έργα υποδομής, αλλαγή του δικτύου, βελτίωση της ποιότητας του νερού, κ.λπ. ποια είναι η άποψη μας για την κλιμακωτή κατανάλωση.
Και επειδή σημαντικό σημείο στην ορθολογική διαχείριση και χρήση του νερού είναι οι διαδικασίες λήψης των σχετικών αποφάσεων, υπάρχουν ερωτήσεις που αφορούν στο ποιοι φορείς θα πρέπει να εμπλέκονται στη διαχείριση και κατά πόσο είμαστε εμείς διατεθειμένοι να αφιερώσουμε κόπο και χρόνο για να συμμετέχουμε σε διαδικασίες διαβούλευσης, συνδιαμόρφωσης και συναπόφασης ως προς τα ζητήματα της διαχείρισης των υδάτων της περιοχής μας. Το ερωτηματολόγιο κλείνει με κάποιες ερωτήσεις δημογραφικού ενδιαφέροντος για την καταγραφή του δείγματος.
Στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας να φτάσει το ερωτηματολόγιο σε όσο το δυνατόν περισσότερα νοικοκυριά, είμαστε
σε επικοινωνία με τους Δήμους και τις κατά τόπου ΔΕΥΑ για τη διάχυση του ερωτηματολογίου κύρια μέσα από τις ιστοσελίδες τους και μέσω των επικοινωνιακών εργαλείων που ούτως ή άλλως διαθέτουν.
Παράλληλα, σε αρκετές περιπτώσεις οι ίδιοι οι δήμοι εκτυπώνουν ερωτηματολόγια τα οποία και τοποθετούν σε συγκεκριμένα σημεία των υπηρεσιών τους (ΚΠΕ, γκισέ εξόφλησης λογαριασμών, κ.λπ) από όπου μπορούν να τα προμηθεύονται οι πολίτες και να τα συμπληρώνουν επί τόπου. Στόχος είναι να φτάσει το ερωτηματολόγιο και σε όσους δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Παράλληλα γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια διάχυσης του μέσα από τα σχολεία των περιοχών αυτών. Ήδη είμαστε σε στενή συνεργασία με κάποιους από τους δήμους που είναι πιο ενεργοί, όπως της Καλαμάτας, του Βόλου και της Κοζάνης.
Παράλληλα είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με τα τοπικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που επίσης προωθούν το ερωτηματολόγιο μέσα από τα διαδικτυακά εργαλεία τους αλλά και σχετική αρθογραφία. Επίσης έχουμε ενημερώσει καθηγητές πανεπιστημίων και τεχνολογικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στις 11 αυτές αστικές περιοχές και οι οποίοι το έχουν προωθήσει σε φοιτητές τους προς συμπλήρωση.
Σημαντικό ρόλο παίζουν και τοπικές κινήσεις πολιτών και ομάδες που ασχολούνται με περιβαλλοντικά ζητήματα και επίσης συμβάλλουν σημαντικά στη διάχυση του ερωτηματολογίου. Για παράδειγμα σημαντική βοήθεια έχει δοθεί από την τοπική κίνηση Οικολογικά Ροδιακά που δραστηριοποιείται στη Ρόδο.
Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου αναμένεται να παρουσιαστούν στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού το Μάρτιο του 2012. Βάσει αυτών των αποτελεσμάτων, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS θα ξεκινήσει μια πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης και εκπαίδευσης με στόχο την καλύτερη δυνατή εξοικείωσή μας με ζητήματα καθημερινής χρήσης και διαχείρισης του νερού, εξοικονόμησης και ανακύκλωσης.
Η εκστρατεία θα έχει δυο κύριες κατηγορίες απεύθυνσης: από τη μια τους πολίτες που με τη δική τους συμπεριφορά επηρεάζουν τον πόρο, αλλά ταυτόχρονα, σημαντικό κομμάτι της θα αφορά τους θεσμικούς φορείς (υπουργείο, Ειδική Γραμματεία Υδάτων, όλα τα επίπεδα της τοπικής αυτοδιοίκησης, φορείς διαχείρισης των υδάτων – ΔΕΥΑ και ΤΟΕΒ) και θα περιλαμβάνει την κατάθεση συγκεκριμένων επεξεργασμένων προτάσεων σε θεσμικό επίπεδο για τη διαμόρφωση των κατάλληλων εκείνων πολιτικών, που θα ενσωματώσουν τα συμπεράσματα της έρευνας και θα συμβάλλουν στη βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι όσο καλύτερα το κατανοήσουμε και γνωρίσουμε τις δυνατότητες ορθολογικής χρήσης του, τόσο πιο αποτελεσματικοί θα είμαστε στην ουσιαστική διαφύλαξη του αναντικατάστατου αυτού φυσικού πόρου.
