Μια περιπετειώδης περιπλάνηση στο Μπέλφαστ του ’71, η ιταλική πρόταση για Όσκαρ, η βιογραφία του Τζέιμς Μπράουν και ένα γαστριμαργικό δράμα με πρωταγωνίστρια τη σεφ Έλεν Μίρεν είναι μόνο μερικές από τις ταινίες που θα δούμε την εβδομάδα στις αίθουσες.
Ευρωπαϊκής παραγωγής και οι δυο ταινίες που ανεβάζουν ποιοτικά το τρέχον κινηματογραφικό επταήμερο. Ο πόλεμος ως επίγεια κόλαση στο βρετανικό «’71» και η καπιταλιστική κοινωνία ως κήπος με πικρές οπώρες στο ιταλικό «Ανθρώπινο κεφάλαιο». Οσκαρικών προδιαγραφών μια χολιγουντιανή βιογραφία του Τζέιμς Μπράουν, ανάλαφρα διασκεδαστική μια γαστρονομική κομεντί με την Έλεν Μίρεν, υπερβολικά βίαιη μια γαλλική αστυνομική περιπέτεια και «πειραγμένη» θεματικά μια παιδική ταινία animation με καλά τερατάκια και κακούς ανθρώπους.
’71 ****
Πολεμική – Διάρκεια 99′
Σκηνοθεσία: Γιαν Ντεμάνζ
Παίζουν: Τζακ Ο’ Κόνελ, Σαμ Ριντ, Πολ Άντερσον, Ρίτσαρντ Ντόρμερ, Σον Χάρις, Κίλιαν Σκοτ
Ένα ακόμη μερόνυχτο τρόμου στο Μπέλφαστ, το 1971, όταν η σύγκρουση μεταξύ Ιρλανδών καθολικών και Ιρλανδών προτεσταντών αρχίζει να παίρνει διαστάσεις εμφυλίου πολέμου. Ύστερα από μία αποτυχημένη επιχείρηση του βρετανικού στρατού, ο οπλίτης Γκάρι Χουκ εγκαταλείπεται στον εχθρικό καθολικό τομέα. Προκειμένου να επιστρέψει στη βάση του, θα πρέπει να περάσει μέσα από μία κόλαση. Τον αναζητούν μαχητές του ΙΡΑ, μυστικοί πράκτορες και μέλη παραστρατιωτικών οργανώσεων. Όχι για να τον σώσουν, αλλά για να τον σκοτώσουν. Η Εξόντωση του Στρατιώτη Χουκ.
«Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν» του Στίβεν Σπίλμπεργκ είναι πατριωτικό παραμύθι σε σύγκριση με αυτό το τρομακτικό πολεμικό θρίλερ, που δείχνει τους ανθρώπους να μεταβάλλονται σε θηρία στο όνομα μιας ιδεολογίας. Με κοινούς αιμοδιψείς γκάνγκστερ, που δολοφονούν όποιον θεωρούν αντίπαλο ή εμπόδιο – κυρίως αθώους – , ανατινάζοντας παμπ και ακρωτηριάζοντας ανήλικα παιδιά εξομοιώνονται οι διώκτες του Χουκ.
Ανάμεσα στον έντρομο νεοσύλλεκτο και τη μονάδα του υψώνεται ένα αδιαπέραστο τείχος μίσους. Το μόνο λογικό άτομο μέσα σε αυτή την βαρβαρότητα, ένας συνταξιούχος νοσοκόμος που περιθάλπει τον τραυματισμένο στρατιώτη, εγκλωβίζοντάς τον άθελά του σε μια εργατική πολυκατοικία η οποία κάποτε εντοπίζεται από τους άντρες με τα πιστόλια.
Η αγωνιώδης κάθοδος του Χουκ στο ισόγειο – και την αμφίβολη σωτηρία του- κόβει την ανάσα και κάνει τις παλάμες να ιδρώνουν. Το ντοκιμαντερίστικο ύφος που επιλέγει ο σκηνοθέτης Γιαν Ντεμάνζ – Γάλλος πολιτογραφημένος Βρετανός -, με την αεικίνητη κάμερα στο χέρι, τους φθαρμένους φυσικούς χώρους και τις τραχιές υποφωτισμένες εικόνες, φέρνει τον θεατή στην καρδιά του χάους. Απόλυτα πειστικός ο Τζακ Ο’ Κόνελ, ως χαμένο παιδί σε έναν εφιαλτικό κόσμο, τον οποίο ατενίζει με φόβο και κατάπληξη.
Προβάλλοντας το ατομικό δράμα μέσα από την τραγωδία ενός λαού, το «’71» είναι κάτι σπάνιο για την εποχή μας: μία πολιτική ταινία με πυγμή. Αγχωτικό θρίλερ επιβίωσης με το σασπένς στο κατακόρυφο, αλλά και ρηξικέλευθη αντιπολεμική καταγγελία που δεν χαρίζεται σε κανέναν, ασχέτως παράταξης. Στο Μπέλφαστ, 1600 άτομα έχασαν τη ζωή τους μεταξύ του 1969 και του 2001. Το γιατί και το πώς θα τα καταλάβετε αν δείτε αυτό το άγριο χρονικό του παραλογισμού «πολιτισμένων» Ευρωπαίων.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο *** ½
(Il capital umano)
Κοινωνική – Διάρκεια 110′
Σκηνοθεσία: Πάολο Βίρτζι
Παίζουν: Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι, Φαμπρίτσιο Μπεντιβόλιο, Βαλέρια Γκολίνο, Φαμπρίτσιο Τζιφούνι, Ματίλντε Τζιόλι
Ανθρώπινο Κεφάλαιο: έτσι χαρακτηρίζουν οι ασφαλιστικές εταιρείες το σύνολο των παραμέτρων που καθορίζουν το ύψος της αποζημίωσης για θανατηφόρα ατυχήματα. Πόσα άραγε «πιάνει» ένας σερβιτόρος που χτυπήθηκε από ένα πανάκριβο τζιπ και εγκαταλείφθηκε αβοήθητος, στην άκρη του δρόμου; Αλλά κυρίως ποιος ευθύνεται για τον σοβαρό τραυματισμό του;
Το παζλ λύνεται σταδιακά σε τέσσερα κεφάλαια. Κεφάλαιο 1ο : ένας μικρολαμόγιος κάνει υπεξαίρεση για να επενδύσει στο παρακινδυνευμένο οικονομικό σχέδιο ενός μεγαλοεπιχειρηματία. Η κόρη του πρώτου έχει μια καθαρά σεξουαλική σχέση με τον ιδιοκτήτη του μοιραίου τζιπ που είναι ο γιος του δεύτερου.
Κεφάλαιο 2ο : η αργόσχολη σύζυγος του επιχειρηματία προσπαθεί να σώσει ένα παλιό θέατρο, ενώ παράλληλα αγωνίζεται να απαλλάξει τον γιο της από την κατηγορία της πρόκλησης ατυχήματος λόγω μέθης .
Κεφάλαιο 3ο : η κόρη του μικρολαμόγιου, η μόνη που γνωρίζει την αλήθεια για το ατύχημα, μεθοδεύει μία λύση.
Επίλογος: η επαύριος ενός θλιβερού οικογενειακού έπους μυστικών, ψεμάτων, παζαριών και εκβιασμών. Τέλος καλό όλα καλά για τους προσωρινά ταλανιζόμενους έχοντες, που όμως τελικά τη γλιτώνουν με ελάχιστες απώλειες, καθώς ελέγχουν πλήρως το σύστημα. Σκοτώνεις, πληρώνεις και «καθαρίζεις».
Δριμύτατη κριτική κατά των κεφαλαιοκρατών που παραμένουν οι μόνοι αλώβητοι σε περίοδο κρίσης, πολεμική εντέχνως καλυμμένη πίσω από ένα θρίλερ αστυνομικού μυστηρίου. Άσχετα από το ποιος τραυμάτισε τον σερβιτόρο, ο μέγας ένοχος είναι ο ανάλγητος μεγαλοεπιχειρηματίας, ένας πραγματικός killer, που ισοπεδώνει τα πάντα χάρη των συμφερόντων του, χωρίς να λυπάται ούτε τους δικούς του ανθρώπους.
Και μια και τα σκηνοθετικά βέλη έχουν σαφώς αριστερή προέλευση, υπάρχει και επαναστατική λύτρωση με τη μορφή ενός απελευθερωτικού νεανικού έρωτα. ‘Ολα αυτά δεμένα σφιχτά μεταξύ τους, με τις ψηφίδες να συμπληρώνουν τα κενά με αξιοθαύμαστο αφηγηματικό ειρμό, συνθέτουν μια συναρπαστική ιστορία που ανανεώνει τη σημαντική ιταλική παράδοση του κοινωνικού σινεμά μαρξιστικής προσέγγισης, όπου οι δοκιμασίες των αδυνάμων προκύπτουν από τα οικονομικά και άλλα παιχνίδια των ισχυρών.
Σκηνοθεσία που κινείται επιδέξια μεταξύ ρεαλισμού και μεγαλοαστικής όπερας, εξαιρετικές ερμηνείες (η Μπρούνι Τεντέσκι, ως μεγαλοαστή, κλέβει την παράσταση) και ένα Μιλάνο ψυχρά επιβλητικό, ιδανικό σκηνικό ενός τέτοιου ταξικού δράματος. Η επίσημη πρόταση της Ιταλίας για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Get on up ***
Βιογραφική – Διάρκεια 139′
Σκηνοθεσία: Τέιτ Τέιλορ
Παίζουν: Τσάντγουικ Μπόουζμαν, Βαιόλα Ντέιβις, Οκτέιβια Σπένσερ, Νταν Ακρόιντ, Νέλσαν Έλις
«Βασιλιά της σόουλ» αποκαλούσε τον εαυτό του ο Τζέιμς Μπράουν, πολλά χρόνια πριν πεθάνει, αυτοανακηρυσσόμενος σε ζωντανό θρύλο. Ο δαιμόνιος τραγουδιστής και μπίζνεσμαν δεν το έκανε προφανώς μόνο για διαφημιστικούς λόγους. Το “Get on up”, δίχως να αμφισβητήσει ανοιχτά αυτόν τον υπερβολικό για κάποιους χαρακτηρισμό, επισημαίνει μια κολοσσιαία εγωπάθεια, μία μεγαλομανία στα όρια της τρέλας.
Ο Μπράουν, μεγαλωμένος μέσα στην απόλυτη φτώχια σε ένα δάσος της Τζόρτζια και έχοντας ξεκινήσει από το μηδέν, πίστευε με θρησκευτικό φανατισμό στο άστρο του και προσπαθούσε να επιβάλει αυτή την πεποίθηση στους πάντες. Η ταινία υποκλίνεται στο ταλέντο του, σε συναυλίες όπου ο μαύρος σούπερ σταρ αποθεώνεται από ένα κοινό σε κατάσταση υστερίας.
Εδώ έχουμε το κινηματογραφικό αντίστοιχο της μουσικής φανκ. Σκηνές έντονες, ρυθμικές, θορυβώδεις, με επιθετική κινησιολογία και πολλές «κορώνες». Με ογδόντα όργανα ενίοτε να συνοδεύουν μια χρυσή φωνή. Σε αντίστιξη, η εξοντωτική για τους άλλους εργασιομανία του Μπράουν, η αντισυναδελφική του συμπεριφορά, η σκληρότητά του απέναντι στη γυναίκα που τον γέννησε.
Μια αντιφατική προσωπικότητα σαν κι αυτήν είναι ο ιδανικός ήρωας για ένα μουσικό έπος οσκαρικών προδιαγραφών, που τον απομυθοποιεί και τον απομυθοποιεί εναλλάξ, μέσα από μια εντυπωσιακή πορεία πενήντα δεκαετιών, αναπαριστώντας άψογα, χάρη στην πλούσια παραγωγή, ιστορικές εποχές για τις ΗΠΑ.
Δεν αποκλείουμε υποψηφιότητα α΄ανδρικού ρόλου για τον Τσάντγουικ Μπόουζμαν που υποδύεται τον τραγουδιστή ως αδάμαστο στοιχείο της φύσης, σε μια εκπληκτική σωματική ερμηνεία. Στην κατηγορία για την καλύτερη ταινία, ίσως δούμε και τον Μικ Τζάγκερ, θαυμαστή του Τζέιμς Μπράουν και συμπαραγωγό.
Ένα ταξίδι 30,5 μέτρα μακριά ** ½
(The hundred- foot journey)
Κομεντί – Διάρκεια 122′
Σκηνοθεσία: Λάσε Χάλστρομ
Παίζουν: Έλεν Μίρεν, Ομ Πουρί, Μανίς Νταγιάλ, Σαρλότ Λε Μπον
Μια έθνικ κουζίνα διασταυρώνει ξίφη με την υψηλή γαλλική μαγειρική σε μία γκουρμέ ταινία όπου τα πάντα – επαγγελματικοί ανταγωνισμοί, πολιτισμικές διαφορές, έρωτες και οικογενειακές σχέσεις- εκφράζονται μέσα από συνταγές και γεύσεις.
Ο εστιάτορας κύριος Καντάμ, φυγάς από την Βομβάη, καταλήγει, μαζί με τα πέντε παιδιά του, στο Σεντ Αντονέν Νομπλ-Βαλ. Τη μεσαιωνική πολίχνη στη Νότια Γαλλία «στολίζει» το ρεστοράν της μαντάμ Μαλορί, καταχωρισμένο με ένα αστέρι στον περίφημο οδηγό εστιατορίων Μισελέν. Επιφανέστερος πελάτης του ο Γάλλος πρόεδρος.
Ο Καντάμ στήνει ένα ινδικό μαγειρείο ακριβώς απέναντι από το «Λε Σελ Πλερέρ», προκαλώντας τη μήνι της ιδιοκτήτριάς του. Αρχίζει πόλεμος μεταξύ σεραγιού και παράγκας. Νικητής ο Ινδός πρόσφυγας που πετυχαίνει να επιβάλλει τις εξωτικές του γεύσεις στους συντηρητικούς επαρχιώτες. Την ισορροπία ανατρέπει ο γιος του ο Χασάν, ένας χαρισματικός σεφ που αποτολμά ινδικές παρεμβάσεις σε κλασικά παραδοσιακά πιάτα.
Τελικά χάρη στη δύναμη της θέλησης των ξένων συντελείται ένα «θαύμα». Το ένα αστέρι γίνεται δύο και το γαλλικό όνειρο πραγματοποιείται από αλλοδαπούς και δη Ασιάτες. Απολαυστικοί αντίπαλοι σε αυτή την διαπολιτισμική διελκυστίνδα, ο πληθωρικός Ομ Πουρί και η αρχοντική Έλεν Μίρεν.
Συμπρωταγωνιστούν υλικά που κόβονται αστραπιαία, σχάρες που φλέγονται, κατσαρόλες που σφυρίζουν και καλαίσθητα πιάτα που πολιορκούνται από ασημένια μαχαιροπήρουνα. Ο γαλλοϊνδικός τσελεμεντές περιλαμβάνει όλα τα κλισέ της ρομαντικής κομεντί. O Λάσε Χάστρομ (“Chocolat”) σκηνοθετεί κομψά ένα «νόστιμο» παραμύθι, που μπορεί να μην προσθέτει τίποτα σημαντικό στην φιλμογραφία του, όμως ανοίγει την όρεξη για μοσχάρι Μπουργκινιόν, «πειραγμένο» με κάρδαμο και κάρι.
Λάθος στο λάθος ** ½
(Mea culpa)
Αστυνομική – Διάρκεια 90′
Σκηνοθεσία: Φρεντ Καβαγιέ
Παίζουν: Βενσέν Λιντόν, Ζιλ Λελούς, Ναντίν Λαμπακί, Ζιλ Κοέν, Μεντί Σαντούν
Είχαμε καιρό να δούμε μια καθαρόαιμη αστυνομική ταινία αλά γαλλικά. Με σκληρούς μπάτσους, όπως αυτοί που υποδύονταν παλιότερα ο Λίνο Βεντούρα ή ο Αλέν Ντελόν. Ο Φρανκ και ο Σιμόν είναι σύγχρονες εκδοχές κλασικών Γάλλων αστυνομικών, αδιάφθοροι και «σκυλιά» στη δουλειά τους. Όταν ο Σιμόν αποτάσσεται εξ αιτίας ενός φονικού αυτοκινητικού ατυχήματος, το δυναμικό ντουέτο διαλύεται. Η μαφία της Τουλόν απειλεί την μισοδιαλυμένη οικογένεια του Σιμόν που ο μικρός του γιος παρέστη μάρτυς ενός εγκλήματος, οπότε οι δυο φίλοι ενώνουν ξανά τις δυνάμεις τους.
Αφορμή για ιλιγγιώδεις καταδιώξεις και άφθονο πιστολίδι, με την κάμερα να αφηνιάζει μέσα σε δημόσιους χώρους, όπως αρένες ταυρομαχίες, εγκαταλελειμμένα εμπορικά κέντρα και μία αμαξοστοιχία εν κινήσει, με τους επιβάτες σε πανικό.
Αδρή ταινία δράσης, ένας βίαιος ύμνος στην ανδρική φιλία με συγκρατημένο συναίσθημα, «στεγνές» ερμηνείες από τους δύο πρωταγωνιστές και μια αναπάντεχη τελική ανατροπή που φέρνει δάκρυα.
Τα Τερατοκουτάκια ** ½
(The Boxtrolls)
Animation – Διάρκεια 95′
(και σε 3D)
Σκηνοθεσία: Άντονι Στάτσι, Γκρέιαμ Ανάμπλ
Με τις φωνές των: Πέτρου Δαμούλη, Αρσένιου Χαλκιόπουλου, Χριστίνας Τσιπιανίτη, Θεοδώρας Παπαϊωάννου, Χρήστου Θάνου, Ανδρέα Ευαγγελάτου
Mία «σοβαρή» ταινία animation, που παρακολουθεί την αναμέτρηση ενός ορφανού αγοριού με τον σκληρό κόσμο των ενηλίκων. Ο Αυγάς μεγάλωσε στους υπονόμους κάτω από τη φροντίδα των δύσμορφων Τερατοκουτακίων, τα οποία οι κάτοικοι της πόλης θέλουν να εξοντώσουν σαν να είναι βλαβερά τρωκτικά. Με τη βοήθεια μιας κοπελίτσας, ο Αυγάς συνειδητοποιεί την καταγωγή του και αναλαμβάνει να σώσει τους προστάτες του.
Σε αυτό το ευφάνταστο παραμύθι, που έχει κάτι από την σκοτεινιά των μυθιστορημάτων του Ντίκενς (και εκτυλίσσεται σε ένα βικτοριανό περιβάλλον) το Κακό απορρέει από τους ανθρώπους και στρέφεται εναντίον αγαθών πλασμάτων που το μόνο τους έγκλημα είναι η διαφορετικότητα.
Κάπως «βαρύ» θέμα για ανήλικους θεατές, όμως ας μη ξεχνάμε ότι τα παιδιά γοητεύονται από προσαρμοσμένες στην ηλικία τους ιστορίες για μεγάλους. Στις εικόνες δίνει πρόσθετη ζωντάνια το σχεδόν χειροποίητο stop-motion animation, με ηθοποιούς ντυμένους με ειδικά κοστούμια, πλαισιωμένους από ζωγραφιστές φιγούρες, μέσα σε φυσικά σκηνικά.
ΑΛΕΞΗΣ Λ. ΜΑΚΡΗΣ
