Αντιμετωπίστε τα προβλήματα ενός λαχανόκηπου σε γλάστρες

Επίσης, τα συνηθισμένα προβλήματα από ασθένειες του εδάφους νηματώδεις ή γενικά η κακή ποιότητα εδάφους μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν με την καλλιέργεια σε γλάστρες όπου το εδαφικό υπόστρωμα μπορεί να είναι απόλυτα διαχειρίσιμο. Η άμεση πρόσβαση σε γλάστρες σημαίνει ότι η διαχείριση των επιβλαβών οργανισμών (εντόμων, μυκήτων, ζιζανίων) είναι πιο εύκολη. Η κηπουρική σε γλάστρες είναι ένας σίγουρος τρόπος για μάθετε και στα παιδιά τις χαρές και τα οφέλη ενός λαχανόκηπου.

Επιλογή καλλιέργειας

Σχεδόν κάθε λαχανικό που μπορεί να αναπτυχθεί σε ένα τυπικό λαχανόκηπο στο έδαφος, μπορεί να αναπτυχθεί το ίδιο καλά σε ένα φυτοδοχείο. Στα λαχανικά που είναι ιδανικά για καλλιέργεια σε γλάστρες περιλαμβάνονται οι ντομάτες, οι πιπεριές, οι μελιτζάνες, τα πράσινα κρεμμυδάκια, τα κοντά φασόλια, τα κολοκυθάκια, τα μαρούλια, τα ραδίκια και ο μαϊντανός. Τα αναρριχώμενα φασόλια και τα αγγούρια μπορούν επίσης να καλλιεργηθούν σε γλάστρες, ωστόσο χρειάζονται περισσότερο χώρο λόγω της αναρριχώμενης ανάπτυξής τους.

Η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας είναι επίσης πολύ σημαντική. Οι περισσότερες ποικιλίες που αναπτύσσονται καλά στο έδαφος, έχουν την ίδια συμπεριφορά και στα δοχεία. Μάλιστα υπάρχουν ποικιλίες που είναι ιδανικές για τέτοιους μίνι λαχανόκηπους.

Εδαφικό μείγμα

Κάθε εδαφικό μείγμα (υπόστρωμα καλλιέργειας) θα πρέπει να παρέχει νερό, θρεπτικά συστατικά και φυσική υποστήριξη με σκοπό να αναπτυχθούν υγιή φυτά. Ένα καλό εδαφικό μείγμα θα πρέπει επίσης να στραγγίζει καλά. Υπάρχουν τυποποιημένα εδαφικά μείγματα (φυτοχώματα) κατάλληλα για καλλιέργεια λαχανικών σε δοχεία. Συνήθως τέτοια μείγματα είναι κομπόστες από άμμο, φλοιούς δέντρων, φυλλοχώματα, τύρφη, περλίτη ή βερμικουλίτη. Τα καλά τυποποιημένα φυτοχώματα είναι “καθαρά” από ασθένειες και από σπόρους ζιζανίων, είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, συγκρατούν την υγρασία χωρίς ωστόσο να έχουν πρόβλημα αποστράγγισης και είναι ελαφριά.

Εδαφικά μείγματα μπορείτε να βρείτε εύκολα σε φυτώρια ή “Κέντρα Κήπου”. Βέβαια αν έχετε το χώρο, τον χρόνο, την υπομονή και την πρόσβαση δε διάφορα υλικά μπορείτε να παρασκευάσετε μόνοι σας εδαφικά μείγματα, ανακατεύοντας χώμα κήπου, τύρφη άμμο, κομπόστ, χωνεμένη κοπριά, περλίτη ή βερμικουλίτη, λίγο ασβέστη, και μικρή ποσότητα λιπάσματος και νερό. Ωστόσο αν ο λαχανόκηπός σας σε δοχεία είναι έτσι κι αλλιώς μικρός σε χώρο και σε ανάγκες χώματος, τα έτοιμα φυτοχώματα είναι η πιο ενδεδειγμένη λύση.

Γλάστρες

Σχεδόν κάθε τύπος γλάστρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλλιέργεια λαχανικών. Για παράδειγμα, δοκιμάστε γλάστρες πήλινες ή πλαστικές, ψάθινα κοφίνια, πλαστικά ή μεταλλικά βαρέλια, τενεκέδες ή ξύλινα καφάσια. Το μέγεθος της γλάστρας μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την καλλιέργεια που θα επιλέξετε και με τον χώρο που διαθέτετε. Γλάστρες με διάμετρο 15 με 25 εκατοστά είναι ικανοποιητικές για πράσινα κρεμμυδάκια, μαϊντανό και βότανα.

Για τα περισσότερα λαχανικά που παράγουν καρπό, όπως οι ντομάτες, οι πιπεριές και οι μελιτζάνες, θα δείτε ότι δοχεία χωρητικότητας 15-20 λίτρων (π.χ. τενεκέδες ελαιόλαδου ή τυριού), είναι αυτά που έχουν το κατάλληλο μέγεθος. Γλάστρες χωρητικότητας 4-8 λίτρων είναι κατάλληλα για σέσκουλα, ραδίκια και μαρούλια. Οι μικρές γλάστρες είναι πιο εύκολες να τις διαχειριστείτε, ενώ χώρος που παρέχουν για την ανάπτυξη των ριζών είναι υπεραρκετός.

Διάφοροι τύποι από γλάστρες

Τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένες οι γλάστρες μπορεί να έχουν πόρους ή όχι. Οι σμαλτωμένες, γυάλινες, και μεταλλικές γλάστρες, δεν έχουν πόρους. Ανεξάρτητα από το είδος και το μέγεθος του δοχείου, θα πρέπει να διαθέτει αποστράγγιση για να αναπτυχθούν με επιτυχία τα φυτά. Προσθέστε 2-3 εκατοστά χοντρό χαλίκι στον πυθμένα του δοχείου για να βελτιώσετε την αποστράγγιση. Οι τρύπες αποστράγγισης λειτουργούν καλύτερα όταν βρίσκονται κατά μήκος της πλευράς του δοχείου, περίπου μισό έως ένα εκατοστό από τον πυθμένα.

Σπορά και μεταφύτευση

Λαχανικά τα οποία είναι εύκολο να μεταφυτευτούν είναι τα πλέον κατάλληλα για γλάστρες. Μπορείτε να αγοράσετε νεαρά φυτά από τα τοπικά φυτώρια ή να μεγαλώσετε μόνοι σας νεαρά φυτά στο σπίτι. Οι σπόροι μπορούν να φυτρώσουν εύκολα, αν τους σπείρετε σε ένα έτοιμο μίνι σπορείο αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και κάτι πιο απλό όπως ένα ταψάκι, ένα πλαστικό δίσκο, μια γλάστρα, κλπ. Γεμίστε το δοχείο σποράς με εδαφικό μείγμα σποράς ή με κάποιο άλλο εδαφικό μείγμα όπως αυτά που περιγράψαμε πιο πάνω. Απλώστε στο μείγμα τους σπόρους και σκεπάστε τους πάλι με μείγμα περίπου μισό έως ένα εκατοστό βάθος για να εξασφαλίσετε καλή βλάστηση.

Βιοδιασπώμενα γλαστράκια

Άλλη μέθοδος είναι να χρησιμοποιήσετε δισκία τύρφης ή κοκοφοίνικα (pellets) ή βιοδιασπώμενα γλαστράκια τύρφης που μπορείτε να βρείτε σε καταστήματα εξοπλισμού φυτωρίων. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πανί εδαφοκάλυψης και να τοποθετήσετε πάνω τα γλαστράκια για να βελτιώσετε την αποστράγγιση και να ενδυναμώσετε την βλάστηση.

Οι σπόροι θα πρέπει να ξεκινήσουν σε ζεστό χώρο όπου θα δέχονται επαρκές ηλιακό φως για περίπου 4 με 8 εβδομάδες προτού μεταφυτευτούν σε δοχεία στην οριστική τους θέση. Πολλά λαχανικά θα πρέπει να μεταφυτευτούν στα δοχεία όταν αναπτύξουν τις πρώτες δύο ή τρεις σειρές αληθινών φύλλων. Μεταφυτέψτε τα σπορόφυτα προσεκτικά για να αποφύγετε να προξενήσετε ζημίες στο νεαρό και ευαίσθητο ριζικό τους σύστημα. (δείτε τον πίνακα 2 για πληροφορίες σχετικά με διαφορετικά είδη λαχανικών.)

*Όλα τα λαχανικά αναπτύσσονται καλύτερα σε πλήρες ηλιακό φως, αλλά εδώ αναφέρονται επίσης αυτά που ανταποκρίνονται καλά και σε ημισκιά.

Λίπανση

Τα λιπάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο τα βρίσκουμε σε δύο τύπους, σε στερεή και σε υγρή μορφή. Τα στερεά λιπάσματα (κόκκοι, pellets, κλπ) μπορούν να ανακατευτούν με το εδαφικό μείγμα κατά την διάρκεια της φύτευσης. Τα υγρά και υδατοδιαλυτά λιπάσματα από την άλλη, προστίθενται στο νερό και χρησιμοποιούνται όταν τα φυτά αρχίζουν να αναπτύσσονται ενεργά. Λιπάσματα στερεά και υγρά μπορείτε να βρείτε και να χρησιμοποιήσετε είτε χημικά είτε βιολογικά.

Ο ευκολότερος τρόπος να λιπάνετε τα φυτά που καλλιεργείτε σε δοχεία είναι να προσθέσετε υγρό ή υδατοδιαλυτό στο νερό και να ποτίζετε με αυτό τα φυτά σας. Υπάρχουν στο εμπόριο έτοιμα υγρά μείγματα λιπασμάτων με διαφορετικές αναλογίες σε βασική λίπανση NPC (άζωτο, φώσφορος, κάλιο) και σε ιχνοστοιχεία. Αραιώστε το λίπασμα στο νερό του ποτίσματος. Ακολουθείτε πιστά, κατά την λίπανση, τις οδηγίες χρήσης που αναγράφονται στην ετικέτα κάθε παρασκευάσματος.

Αν έχετε αγοράσει έτοιμα νεαρά φυτά, αρχίστε να τα ποτίζετε με λίπασμα από την ημέρα που θα τα φυτέψετε στη θέση τους. Αν θέλετε να ξεκινήσετε με σπόρους, θα χρησιμοποιείτε σκέτο νερό βρύσης για να διατηρείτε το χώμα υγρό μέχρι να φυτρώσουν οι σπόροι. Μόλις εμφανιστούν τα φυτά, μπορείτε να αρχίσετε να τα ποτίζετε με νερό που περιέχει και υγρό λίπασμα.

Αν και η συχνότητα ποτίσματος διαφέρει από τη μία καλλιέργεια στην άλλη, συνήθως μία φορά την ημέρα είναι αρκετή. Αν το λαχανικό που καλλιεργείτε είναι από αυτά που παράγουν πολλά φύλλα, το πότισμα δύο φορές την ημέρα μπορεί να είναι απαραίτητο. Τα φυτά χρειάζονται λιγότερο νερό κατά τη διάρκεια περιόδων χαμηλής ανάπτυξης.

Τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, είναι ενδεδειγμένο να ξεπλυθεί το αχρησιμοποίητο λίπασμα από το μείγμα του χώματος ποτίζοντας το χώμα με σκέτο νερό βρύσης. Ρίξτε αρκετό νερό στο δοχείο με τα φυτά για να προκαλέσετε ελεύθερη αποστράγγισης από το κάτω μέρος του δοχείου. Η πρακτική αυτή θα ξεπλύνει τα βλαβερά μέταλλα από το μείγμα χώματος.

Είναι καλή ιδέα να ποτίζετε περιστασιακά με υδατικό διάλυμα που περιέχει ιχνοστοιχεία όπως, σίδηρο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, ψευδάργυρο, βόριο, κλπ.

Πότισμα

Το πότισμα είναι αναγκαίο για την επιτυχία ενός λαχανόκηπου σε δοχεία και ένα πότισμα ανά ημέρα είναι συνήθως αρκετό. Ωστόσο, η κακή αποστράγγιση μπορεί να σκοτώσει σιγά-σιγά τα φυτά. Εάν το χώμα υπερχειλιστεί χωρίς να στραγγίσει γρήγορα, τα φυτά θα πεθάνουν από έλλειψη οξυγόνου. Αποφύγετε να βρέχετε το φύλλωμα των φυτών γιατί τα υγρά φύλλα γίνονται εύκολα εστίες για ασθένειες των φυτών. Θυμηθείτε να χρησιμοποιήσετε το υγρό θρεπτικό διάλυμα λίπανσης σε κάθε πότισμα εκτός από το εβδομαδιαίο ξέπλυμα όταν θα χρησιμοποιήσετε μόνο το νερό της βρύσης.

Οι κρύσταλλοι αποθήκευσης νερού είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς για χρήση σε κηπουρική σε δοχεία. Οι κρύσταλλοι (τζελ) είναι δεξαμενές αποθήκευσης νερού που μπορούν να απορροφήσουν έως 400 φορές το βάρος τους με βάρος νερού της βροχής ή από 100 έως 150 φορές με υδατικά διαλύματα θρεπτικών στοιχείων για μεγάλα χρονικά διαστήματα (3-4 εβδομάδες) τα οποία σταδιακά απελευθερώνονται για τις ανάγκες των φυτών, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα ποτίσματα κατά 50% έως 70% αλλά και τα φυτά να μην ξεραίνονται. Για σωστή εφαρμογή οι κρύσταλλοι πρέπει να είναι βαθιά στο χώμα κοντά στη ρίζα του φυτού και καλό είναι να ανακατεύονται με το εδαφικό μείγμα πριν την φύτευση.

Προστατευτικά στρώματα από διάφορα φυσικά υλικά μπορούν επίσης να περιορίσουν την απώλεια νερού. Τέτοια στρώματα μπορεί να γίνουν από κομπόστ, άχυρα, πευκοβελόνες, φλοιός δέντρων, βρύα, κλπ. και διαφέρουν στην αποτελεσματικότητά τους.

Φωτισμός

Σχεδόν όλα τα κηπευτικά και λαχανικά αναπτύσσονται καλύτερα σε πλήρες φως ήλιου παρά σε σκιά. Ωστόσο, φυλλώδεις καλλιέργειες, όπως μαρούλι, λάχανο, χόρτα, σπανάκι και μαϊντανός μπορούν να ανεχθούν περισσότερη σκιά από τις καλλιέργειες ρίζας όπως παντζάρια, καρότα, ρεπάνια και κρεμμύδια. Τα καρποφόρα κηπευτικά όπως αγγούρια, πιπεριές, τομάτες και μελιτζάνες χρειάζονται περισσότερο ήλιο από όλα τα άλλα. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα για την κηπουρική σε δοχεία είναι ότι τα δοχεία μπορούν να μετακινηθούν. Έτσι μπορείτε να τοποθετήσετε τα λαχανικά σε περιοχές όπου μπορούν να έχουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες ανάπτυξης.

Συγκομιδή

Συγκομίστε τα λαχανικά όταν βρίσκονται στο αποκορύφωμά της ωριμότητας τους, όταν έχουν αναπτύξει μεστή γεύση λαχανικού. Τότε που οι ώριμες αναρριχώμενες τομάτες, τα τρυφερά πράσινα φασόλια και τα τραγανά μαρούλια θα έχουν την καλύτερη γεύση.

Στο τέλος της περιόδου συγκομιδής, αδειάστε τα δοχεία και πετάξτε τα φυτά και το χώμα. Μην χρησιμοποιήσετε το ίδιο χώμα για μια δεύτερη σεζόν παραγωγής. Το παλιό χώμα ενδέχεται να είναι μολυσμένο. Το μολυσμένο χώμα ή μείγμα θα εξαπλώσει ασθένειες στην δεύτερη σεζόν εκτός αν είναι σωστά κομποστοποιημένο. Ένα κατάλληλα κομποστοποιημένο εδαφικό μείγμα μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί.

Ασθένειες

Τα λαχανικά που καλλιεργούνται σε δοχεία είναι ευαίσθητα στην ίδια έντομα, μύκητες και ασθένειες που είναι κοινές σε κάθε λαχανόκηπο. Θα πρέπει να ελέγχετε τα φυτά σας περιοδικά για ασθένειες και για εμφάνιση εντόμων σ το φύλλωμα και τους καρπούς.

Αν εντοπίσετε ασθένειες ή βλαβερά έντομα στα φυτά, χρησιμοποιήστε εγκεκριμένα μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα στον κατάλληλο χρόνο για να τα καταπολεμήσετε. Συμβουλευτείτε έναν γεωπόνο σχετικά με τον έλεγχο των ασθενειών στα λαχανικά και με τα σκευάσματα που πρόκειται να χρησιμοποιήσετε. Αν θέλετε να αποφύγετε τα χημικά μπορείτε να καταφύγετε σε βιολογικά σκευάσματα.