Η πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης αναγνωρίζει πλέον την Παλαιστίνη ως κράτος, μετά τις επίσημες ανακοινώσεις που έκαναν χθες Δευτέρα από το βήμα του ΟΗΕ η Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Μάλτα, έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια γενοκτονίας στη Γάζα.
Παρακάτω θα εξηγηθεί το τι σημαίνει η διπλωματική αναγνώριση του κράτους, που κηρύχθηκε από την εξόριστη παλαιστινιακή ηγεσία το 1988, την ώρα που το Ισραήλ έχει υπό την κατοχή του τη Δυτική Όχθη, ενώ η Λωρίδα της Γάζας έχει καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς.
Κατ’ αρχάς, σχεδόν το 80% των χωρών μελών του ΟΗΕ αναγνωρίζουν πια το κράτος της Παλαιστίνης, κατά το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Παλαιστίνη: Τι σημαίνουν οι διπλωματικές εξελίξεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία του AFP, τουλάχιστον 151 χώρες από τις 193 χώρες μέλη του ΟΗΕ αναγνωρίζουν ήδη το κράτος της Παλαιστίνης. Το AFP δεν έχει λάβει πρόσφατη επιβεβαίωση από τρεις αφρικανικές χώρες.
Έξι ευρωπαϊκές χώρες – Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ανδόρα και Μονακό – αναγνώρισαν χθες Δευτέρα επισήμως το κράτος της Παλαιστίνης. Την Κυριακή αντίστοιχη ανακοίνωση είχαν κάνει η Βρετανία και ο Καναδάς – οι πρώτες χώρες της G7 που το έπραξαν -, όπως και η Αυστραλία και η Πορτογαλία.
Η Ρωσία, οι αραβικές χώρες, σχεδόν όλη η Αφρική και η Λατινική Αμερική και η συντριπτική πλειοψηφία των ασιατικών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Κίνας, είναι ήδη μεταξύ των χωρών που αναγνωρίζουν ένα παλαιστινιακό κράτος.
Η Αλγερία έγινε η πρώτη χώρα, στις 15 Νοεμβρίου 1988, που αναγνώρισε το κράτος της Παλαιστίνης αμέσως μετά τη σχετική ανακοίνωση από το Αλγέρι του ιστορικού ηγέτη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Γιάσερ Αραφάτ.
Δεκάδες χώρες την ακολούθησαν λίγο αργότερα, ενώ ένα δεύτερο κύμα αναγνώρισης ήρθε 20 χρόνια μετά.
Εισβολή στη Γάζα: Η διπλωματική «ταφόπλακα» του Ισραήλ
Η εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας, που ξέσπασε μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, οδήγησε σε μια νέα σειρά αναγνωρίσεων, ήδη από 19 χώρες.
Τουλάχιστον 39 χώρες, με πρώτες τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, δεν αναγνωρίζουν το κράτος της Παλαιστίνης. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου απορρίπτει εντελώς την ιδέα δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους και το 2024 το ισραηλινό κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα κατά της δημιουργίας του.
Το κράτος της Παλαιστίνης δεν αναγνωρίζουν επίσης χώρες όπως η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα στην Ασία, το Καμερούν στην Αφρική, ο Παναμάς στην κεντρική Αμερική και οι περισσότερες χώρες της Ωκεανίας.
Μέχρι πρότινος η ευρωπαϊκή ήπειρος ήταν η πιο διχασμένη, σχεδόν στα δύο. Ως τη δεκαετία του 2010 οι μόνες χώρες που αναγνώριζαν το κράτος της Παλαιστίνης ήταν η Τουρκία και οι χώρες του πρώην σοβιετικού συνασπισμού. Όμως Ουγγαρία και Τσεχία θεωρούν τώρα ότι δεν έχουν προβεί σε διμερή αναγνώριση.
Μέχρι την έναρξη της γενοκτονίας στη Γάζα, οι χώρες στη δυτική και τη βόρεια Ευρώπη δεν είχαν προχωρήσει στην αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους, με εξαίρεση τη Σουηδία το 2014.
Το 2024 η Νορβηγία, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Σλοβενία έκαναν πρώτες το βήμα. Από την άλλη πλευρά, η Ιταλία και η Γερμανία δεν εξετάζουν το ενδεχόμενο αναγνώρισης.
Παλαιστίνη: Τι σημαίνει η αναγνώριση μιας χώρας;
Πρόκειται για ένα περίπλοκο ζήτημα στο διεθνές δίκαιο, «κάπως στη μέση μεταξύ πολιτικής και δικαίου», σύμφωνα με τον Ρομάν λε Μπεφ, καθηγητή Διεθνούς Δικαίου στο πανεπιστήμιο Aix-Marseille.
«Τα κράτη είναι ελεύθερα να επιλέξουν τον χρόνο και τη μορφή της αναγνώρισης», με «εξαιρετικά μεταβλητές» μεθόδους, εξήγησε ο ίδιος, τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει γραφείο καταχώρισης αναγνωρίσεων.»
Από την άλλη πλευρά, «το διεθνές δίκαιο είναι αρκετά σαφές: η αναγνώριση δεν δημιουργεί το κράτος, ούτε η απουσία αναγνώρισης εμποδίζει την ύπαρξη του κράτους», συνέχισε ο λε Μπεφ, με τα στοιχεία ύπαρξης ενός Κράτους να είναι μια επικράτεια, ένας πληθυσμός και μια ανεξάρτητη κυβέρνηση.
Αν και η σπουδαιότητα της αναγνώρισης κράτους είναι «σε μεγάλο βαθμό συμβολική και πολιτική», στην περίπτωση της Παλαιστίνης τα τρία τέταρτα των χωρών «λένε ότι η Παλαιστίνη πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις» για να είναι κράτος, τόνισε.
«Αυτό αλλάζει με κάποιο τρόπο τα δεδομένα», είχε εκτιμήσει στα μέσα Αυγούστου ο δικηγόρος και καθηγητής Δικαίου Φίλιπ Σαντς. «Διότι από τη στιγμή που αναγνωρίζεται το καθεστώς του κράτους της Παλαιστίνης (…) ουσιαστικά τίθεται η Παλαιστίνη και το Ισραήλ σε ισότιμη βάση όσον αφορά τη μεταχείρισή τους βάσει του διεθνούς δικαίου», είχε προσθέσει.