Γράφει ο Γιώργος Κοσνετζώφ (Μηχανικός Δικτύων και Τεχνολογιών Internet – Quantum Business & IT Solutions)…
Τα κοινωνικά δίκτυα ή αλλιώς social media (Facebook, twitter, google+ κλπ.) έχουν εισβάλει στην ζωή μας και παίζουν αν όχι καθοριστικό, έναν σημαντικό ρόλο στο τρόπο που άνθρωποι από 13 ως 60+ κοινωνικοποιούνται. Όπως φαίνεται και στην εικόνα 1, κάθε λεπτό έχουμε 41 χιλιάδες αναρτήσεις στο Facebook 3,6 χιλιάδες εικόνες στο Instagram και πάνω από 200 χιλιάδες αναρτήσεις στο twitter.
Το θέμα είναι πως πολλοί από τους χρήστες είτε από επιλογή είτε από άγνοια δεν ακολουθούν βασικούς κανόνες ορθής κοινωνικής συμπεριφοράς κατά την χρήση των κοινωνικών δικτύων.
Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι όπως στην καθημερινότητα μας έτσι και στο διαδίκτυο υπάρχουν κανόνες καλής κοινωνικής συμπεριφοράς. Ουσιαστικά οι κανόνες αυτοί είναι ίδιοι με μόνη διαφορά ότι «μεταφράζονται» σε ψηφιακές χειρονομίες και πράξεις.
Αυτήν την στιγμή στην Ελλάδα το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που έχει την μεγαλύτερη απήχηση είναι το Facebook (FB) οπότε θα επικεντρωθούμε σε αυτό. Φυσικά αυτά που θα πούμε μπορούν να μεταφερθούν με λίγη φαντασία και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και γενικότερα στην χρήση του διαδικτύου και την αλληλεπίδρασή μας μέσω αυτού με άλλους χρήστες (όπως πχ μέσω forum, chat κλπ.).
Ο πεντάλογος του savoir vivre του Facebook:
- Η πληροφορία είναι δύναμη, η υπερβολική πληροφόρηση …παραμένει αδιάβαστη.
Το Facebook μας δίνει την δυνατότητα να αλληλεπιδράσουμε κυριολεκτικά με εκατομμύρια χρήστες με πολλούς τρόπους (posts, likes, σχόλια, μηνύματα, αναδημοσιεύσεις, παιχνίδια κλπ.). Είναι πολύ όμορφο να βλέπεις ότι οι «ψηφιακοί σου φίλοι» είναι ενεργοί χρήστες αλλά είναι πολύ κουραστικό να βομβαρδίζεσαι από πληροφορίες από έναν συγκεκριμένο χρήστη κάθε 10 δευτερόλεπτα. Και μάλιστα εάν οι πληροφορίες είναι τελείως γενικές και ασύνδετες μεταξύ τους. Όλοι μας έχουμε ένα ψηφιακό φίλο ο οποίος μας ενημερώνει μέσω FB για το πότε ξύπνησε, πότε και τι έφαγε, πότε πήγε για ψώνια, τι αγόρασε και γενικά οποιαδήποτε κίνηση του όσο μικρή και ασήμαντη αν είναι. Φαντάζεστε πως θα ήταν αν αυτός ο φίλος σας έπαιρνε τηλέφωνο ή σας έστελνε γραπτό μήνυμα για όλα αυτά; Και μάλιστα όχι μόνο σε εσάς αλλά και σε άλλα 100+ άτομα.
Το να βομβαρδίζουμε τους άλλους με πληροφορίες είναι ο πιο γρήγορος τρόπος να πάψουν τα όσα λέμε να διαβάζονται. Είναι λοιπόν θεμιτό να αναφέρουμε στους φίλους μας ότι θεωρούμε σημαντικό και θέλουμε να μοιραστούμε μαζί τους αλλά όχι κάθε μικρή λεπτομέρεια. Μπορούμε να μοιραστούμε σκέψεις, τραγούδια, απόψεις αλλά «παν μέτρον άριστον»… - Προσοχή στα likes (μου αρέσει)
Πολλοί χρήστες του FB θεωρούν ότι τα likes έχουν μια συγκεκριμένη δύναμη και ότι σημαίνουν πολύ παραπάνω πράγματα από ότι στην πραγματικότητα σημαίνουν.
Τα πράγματα είναι πολύ απλά, το like σημαίνει ότι διάβασες κάτι το οποίο σου άρεσε. Δεν έχει κα μιά παραπάνω έννοια ή δυνατότητα (με εξαίρεση κάποιες προωθητικές κινήσεις εταιριών που οι χρήστες που «έκαναν like» μπαίνουν σε κάποια κλήρωση, κερδίζουν κάποια έκπτωση ή κάτι παρόμοιο). Χαρακτηριστικό παράδειγμα παράλογης χρήσης του like είναι ότι όταν έφυγε από την ζωή ο Paul Walker (ηθοποιός που πρωταγωνιστούσε στην σειρά ταινιών Fast and Furious) δημιουργήθηκε η σελίδα R.I.P (αναπαύσου εν ειρήνη) Paul Walker η οποία την ώρα που γραφόταν αυτό το άρθρο είχε συγκεντρώσει περι τα 218 χιλιάδες «likes» (εικόνα).
Πράγμα που σημαίνει ότι 218 χιλιάδες χρήστες του FB δήλωσαν κυριολεκτικά ότι τους αρέσει ότι ένας συνάνθρωπος μας έφυγε από την ζωή.
Εκτός αυτής της παρεξημένης έννοιας του like πολύ χρήστες πιστεύουν ότι με μερικά like κάποιος άνθρωπος κυριολεκτικά θα σωθεί … Κάποιες δημοσιεύσεις μας ζητούν να κάνουμε like προκειμένου να δοθεί αίμα, να γίνει κάποια επέμβαση ή ακόμα και να βρεθεί κάποιος δωρητής οργάνων (εικόνα).
Όπως καταλαβαίνεται αυτό είναι το λιγότερο αστείο εάν όχι επικύνδυνο. Κανένας γιατρός ή εκατομμυριούχος δεν περιμένει να δει πόσα «likes θα πάρει» προκειμένου να κάνει κάτι τέτοιο (με εξαίρεση πάλι κάποιες διφιμιστικές ενέργειες μεγάλων εταιριών που λένε π.χ. ότι για κάθε like που θα παρει κάποια δημοσίευση θα δωρήσουν ένα Χ ποσό σε κάποια φιλανθρωπία). Έτσι λοιπόν πρέπει να μην κάνουμε like και να μην αναδημοσιεύουμε τις «προτάσεις» αυτές που μοναδικό σκοπό έχουν να εκμεταλλευτούν τον ανθρώπινο πόνο για προσωπική προβολή κάποιων χρηστών. - Αυτό-επιβράβευση αυτών που λέμε
Βλέπω καθημερινά πολλούς χρήστες που κάνουν like σε αυτά που λένε οι ίδιοι ή που σχολιάζουν θετικά τις δημοσιεύσεις τους χωρίς την αλληλεπίδραση κάποιου άλλου χρήστη. Όταν δημοσιεύουμε κάτι στο FB, εννοείται πως συμφωνούμε με αυτό και μας αρέσει. Το να κάνουμε like ή να σχολιάζουμε λέγοντας ότι μας αρέσει αυτό που μόλις είπαμε είναι σαν να βλέπουμε ένα οπαδό κάποιας ομάδας να φοράει την αμφίεση αυτής της ομάδας και να σταματάει τον κόσμο στο δρόμο για να τους λέει ότι υποστηρίζει την ομάδα αυτή. Φυσικά δεν είναι κακό σε κάποιες περιπτώσεις να αλληλεπιδράς με κάτι που προηγουμένως έχεις δημοσιεύσει αλλά καλό είναι να δίνουμε την ευκαιρία στους «ψηφιακούς μας φίλους» να αλληλεπιδράσουν πρώτοι με κάποιο σχόλιο και μετά να τους ευχαριστήσουμε για αυτό το σχόλιο. - Ο τοίχος έχει την δική του ιστορία… και μόνο την δική του
Το FB μας δίνει την δυνατότητα να αναδημοσιεύσουμε κάτι στο τοίχο/χρονολόγιο κάποιου «ψηφιακού μας φίλου». Αυτό σημαίνει πως έχουμε την δυνατότητα να προβάλουμε κάτι όχι μόνο σε ανθρώπους με τους οποίους συνδεόμαστε ψηφιακά εμείς αλλά και σε αγνώστους που συνδέονται ψηφιακά με τον εν λόγω φίλο. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό. Αν π.χ. θέλουμε να προωθήσουμε κάποια ενέργεια ή κάποιο κοινωνικό δρώμενο και εφόσον έχουμε πάρει την άδεια από τον “ψηφιακό φίλο» μας, μπορούμε να αναδημοσιεύσουμε στο χρονολόγιο του. Δυστυχώς όμως οι περισσότεροι χρήστες λειτουργούν αυτόβουλα χωρίς καμία συναίνεση και αναρτούν στα χρονολόγια φίλων τους οτιδήποτε θεωρούν καλό για την δική τους αυτοπροβολή. Μάλιστα προσφάτως ένας δικός μου «ψηφιακός μου φίλος» αναδημοσίευσε στο δικό μου χρονολόγιο μια φωτογραφία του με ένα μικρό σχόλιο, στην οποία έκανε like και μετά προσέθεσε σε αυτήν ένα σχόλιο με άλλη μια φωτογραφία του στην οποία και πάλι έκανε like! Όταν δε προσπάθησα να κάνω και εγώ με την σειρά μου μια δημοσίευση στο χρονολόγιο του εν λόγω “ψηφιακού φίλου» το FB με ενημέρωσε πως ο χρήστης δεν επιτρέπει σε άλλους χρήστες να δημοσιεύουν στο χρονολόγιο του. Όπως είναι κατανοητό αυτό είναι ένα παράδειγμα προς αποφυγή όσον αφορά το «φέρεσθαι» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. - Το ότι μπορείς δεν σημαίνει ότι πρέπει να το κάνεις…
Αυτός είναι ο τελευταίος και ο πιο σημαντικός κανόνας χρήσης του FB. Το FB μας δίνει άπειρες δυνατότητες, μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με τα υπόλοιπα 900+ εκατομμύρια χρηστών του (εικόνα 4), μπορούμε να λειτουργήσουμε επώνυμα ή ανώνυμα. Ο μοναδικός αυτοσκοπός του FB είναι η επικοινωνία και προκειμένου να έχουμε σωστή επικοινωνία πρέπει να σεβόμαστε τους άλλους χρήστες.
Ο σεβασμός δεν έχει να κάνει με την φύση της επικοινωνίας ή τον τρόπο αυτής αλλά με τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων που εμπλέκονται. Έτσι λοιπόν πριν αλληλεπιδράσουμε με κάποιον «ψηφιακό μας φίλο» καλό είναι να σκεφτούμε αν αυτή μας την ενέργεια θα την κάναμε σε κανονικές και όχι σε ψηφιακές συνθήκες. Θα γράφαμε στο τετράδιο ενός συμμαθητή μας χωρίς την άδεια του; Θα φροντίζαμε να ενημερώσουμε τους πάντες για κάθε μικρή λεπτομέρεια της καθημερινότητας μας; Θα τοιχοκολλούσαμε μια φωτογραφία κάποιου γνωστού μας που έχει αρνητική έννοια; Θα διατυμπανίζαμε τα θρησκευτικά, πολιτικά, αθλητικά μας πιστεύω; Κλπ. Όποια και αν είναι η απάντηση στα παραπάνω ακολουθήστε την και στο FB, οι πιθανότητες είναι πως οι «ψηφιακοί σας φίλοι» περιμένουν να δουν τον πραγματικό σας χαρακτήρα και στο FB όπως και στην καθημερινότητα σας.
Γιώργος Κοσνετζώφ
Μηχανικός Δικτύων και Τεχνολογιών Internet – Quantum Business & IT Solutions
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με τον Ανδρέα Παχατουρίδη