Είναι πολλοί οι νέοι άνθρωποι που παγιδεύονται σε αυτόν τον εφιάλτη.
Κι αν η «βιτρίνα» της νευρικής ανορεξίας είναι αποκρουστική –όσα αποκρουστικό είναι το lifestyle που προβάλλει τα ανάλογα πρότυπα αποστεωμένων μοντέλων- ακόμη χειρότερα είναι τα όσα συμβαίνουν στον οργανισμό αλλά και στον ψυχισμό του ασθενούς –φυσικά και μιλάμε για ασθένεια. Ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα λεπτό ζήτημα, στο οποίο καθοριστικό ρόλο παίζει η ευαισθητοποίηση όχι μόνο των ασθενών αλλά και του περιβάλλοντός τους, η ενημέρωση για τις ενδείξεις, τους κινδύνους και την αντιμετώπιση της νευρικής ανορεξίας επιβάλλεται.
Τι είναι η νευρική ανορεξία;
Η νευρογενής ανορεξία είναι ένα σύνδρομο άγνωστης αιτιολογίας, όπου υπάρχει ανορεξία και άρνηση λήψης τροφής, λόγω διαταραχής της αντίληψης της εικόνας του σώματος (π.χ. ο ασθενής αισθάνεται παχύς ενώ δεν είναι) και φόβου παχυσαρκίας.
Παρά την άρνηση λήψης τροφής, αρκετά άτομα παρουσιάζουν επεισόδια πολυφαγίας. Αποτελεί την πιο συχνή αιτία χρονίζουσας ανορεξίας σε εφήβους και ιδιαίτερα γυναίκες, καθώς σε αυτές εμφανίζεται 10 φορές περισσότερο απ’ ό,τι σε άνδρες.
Πώς «πυροδοτείται» η ανορεξία;
Μπορεί άραγε ένα κακόβουλο σχόλιο για το βάρος κάποιου να αποτελέσει την αιτία για την νευρική ανορεξία; Τα άτομα που πέφτουν στην παγίδα της το κάνουν επηρεασμένα από την γνώμη των άλλων για το σώμα τους; «Ελάχιστο αν όχι μηδαμινό ρόλο παίζει η άποψη των άλλων για το άτομο με νευρική ανορεξία», τονίζει ο κ. Βασιλειάδης, εξηγώντας μας πως η διαταραχή κρύβει πολύ βαθύτερα ψυχοπαθογενή αίτια.
«Τα άτομα που αναπτύσσουν τη νόσο είναι άτομα τελειοθηρικά, που δίνουν μεγάλη έμφαση στην εικόνα του σώματος, συνήθως επηρεαζόμενα από τις αντιλήψεις του οικογενειακού και πολιτισμικού τους περιβάλλοντος κατά την παιδική και εφηβική ηλικία», αναφέρει η κ.Μοσχοβάκη, υπογραμμίζοντας με την σειρά της πως παθοφυσιολογικές διαταραχές οργανικών συστημάτων, όπως ανωμαλίες σε συστήματα νευρομεταβίβασης και γενετικές επιβαρύνσεις συντελούν στην παθογένεια της νόσου.
Συνεχίζοντας, η ειδικός ξεδιαλύνει μία παρεξήγηση που οφείλεται στο όνομα της διαταραχής. Το ότι αποκαλείται «ανορεξία» δεν σημαίνει πως ο ασθενής δεν έχει όρεξη, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια: «Σε αρκετές περιπτώσεις, έχει όρεξη και την καταπολεμά. Είναι συχνό το φαινόμενο η νευρική ανορεξία να εμφανίζεται ως συνέχεια μιας δίαιτας απώλειας βάρους. Προοδευτικά, καθώς ο ασθενής σταδιακά αφιερώνεται στην δίαιτα, διαστρεβλώνεται το αίσθημα της τάσης για φαγητό και η ανορεξία εγκαθίσταται», μας λέει.
Οι ενδείξεις που «χτυπούν το καμπανάκι»
Ψυχαναγκαστικές δραστηριότητες και ακραίες συμπεριφορές, όπως υπερβολική άσκηση, απομάκρυνση από κοινωνικές επαφές, υπερβολική ενασχόληση με τη μελέτη εμφανίζονται, σύμφωνα με την ειδική παθολόγο. Παρά ταύτα, η ανορεξία διακόπτεται σε αρκετά άτομα από βουλιμικά επεισόδια με πολυφαγία, για να επανέλθει με δριμύτητα στη συνέχεια.
«Το άτομο που πάσχει από νευρική ανορεξία εμφανίζει σημάδια μοναχικότητας, κλείνεται στον εαυτό του, αποκτά παράξενη σχέση με το φαγητό και επιδίδεται σε μια καταναγκαστική ενασχόληση με το σώμα του», αναφέρει ο κ. Βασιλειάδης. H ασθένεια παρουσιάζει σημαντικές παθολογικές επιπτώσεις στο σύνολο του οργανισμού, μας εξηγεί η κ. Μοσχοβάκη, απαριθμώντας τον «βαρύ» κατάλογο των συμπτωμάτων και των κινδύνων της νευρικής ανορεξίας:
Οι ασθενείς παρουσιάζουν απώλεια βάρους και σημαντικές ελλείψεις ζωτικών για το σώμα ουσιών. Υπάρχει ελαττωμένη λειτουργία όλων των οργάνων, λόγω στέρησης ενέργειας. Δυσανεξία στο ψύχος, μείωση της κινητικότητας του γαστρεντερικού σωλήνα με δυσκοιλιότητα και αναστολή της εμμήνου ρήσεως είναι συχνά συμπτώματα. Τριχόπτωση και ανάπτυξη εστιών τριχοφυΐας με χνούδι σε περιοχές όπου δεν προϋπήρχαν, διόγκωση σιελογόνων αδένων, που δίνουν την εντύπωση δυσανάλογα μεγάλου σε σχέση με το σώμα προσωπείου, οστικά άλγη, οίδημα, κυάνωση δακτύλων μπορεί να εμφανιστούν.
Σε σοβαρές περιπτώσεις εμφανίζονται βραδυκαρδία, υπόταση, υποθερμία, ολιγουρία, ηπατική δυσλειτουργία, πρήξιμο, πτώση ανοσοποιητικού με συχνές λοιμώξεις και πολλές ακόμη ανωμαλίεςστα εργαστηριακά ευρήματα.
Αντιμετώπιση: Η επιστροφή στην ζωή
Όπως μας λέει από παθολογικής άποψης, απαιτείται άμεση νοσηλεία όταν ισχύει ένα από τα παρακάτω:
* Όταν το σωματικό βάρος είναι κάτω του 75% του αναμενόμενου για την ηλικία και τα σωματομετρικά στοιχεία του πάσχοντα.
*Όταν υπάρχουν σοβαρές εργαστηριακές αλλοιώσεις ή σοβαρή βραδυκαρδία.
*Όταν υπάρχει ταχεία επιδείνωση της κατάστασης.
*Όταν υπάρχει αυτοκτονική διάθεση.
*Όταν δεν υπάρχει άτομο που να μεριμνά συνεχώς, ώστε ο πάσχων να τηρεί την ενδεικνυόμενη θεραπεία και να κάνει ορισμένους επιβαλλόμενους εργαστηριακούς ελέγχους
Μάλιστα, η επανασίτιση γίνεται σε νοσοκομειακό περιβάλλον ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν σοβαρές επιπλοκές, που διακρίνονται σε ψυχιατρικές και παθολογικές. Οι ψυχιατρικές επιπλοκές περιλαμβάνουν κρίσεις άγχους, κατάθλιψης και αυτοκτονικό ιδεασμό. Παθολογικές επιπλοκές κατά την επανασίτιση είναι η γαστρική διάταση, το παθολογικό σύνδρομο επανασίτισης (εκδηλώνεται με συνδυασμό χαμηλού φωσφόρου-χαμηλού μαγνησίου-καρδιαγγειακή αστάθεια), η κατακράτηση υγρών και το οίδημα, η αύξηση των ηπατικών ενζύμων.
Η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση
Ο ασθενής έχει μια διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματός του και αυτό οφείλεται σε συμπιεσμένα συναισθήματα επιθετικότητας στον ψυχισμό του που τελικά σχηματίζουν την παθολογία της ασθένειας. «Αυτά τα συναισθήματα είναι δύσκολα διαχειρίσιμα, γι’ αυτό χρειάζεται να αναπτυχθεί μία σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ ασθενούς και ψυχοθεραπευτή, ώστε να μπορέσουν αυτά να βγουν στην επιφάνεια και να διαχειριστούν πιο εύκολα», εξηγεί ο κ. Βασιλειάδης.
Χρειάζεται λοιπόν μακροχρόνια ψυχοθεραπεία, η οποία μπορεί και να είναι ομαδική αν αυτό βοηθά τον ασθενή. Παράλληλα όμως σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει το περιβάλλον του ατόμου που πάσχει. Ο ειδικός εξηγεί πως το θέμα είναι τόσο λεπτό που δεν μπορούν να δοθούν απλές οδηγίες και συμβουλές. «Θα συνιστούσα ακόμη και οι γονείς να κάνουν συνεδρίες ψυχοθεραπείας, γιατί χρειάζονται και εκείνοι ειδική καθοδήγηση», μας λέει, τονίζοντας πως πολύ συχνά οι γονείς τείνουν να «κάνουν τα στραβά μάτια» σε ανορεξικά σημάδια των παιδιών τους, αποφεύγοντας να δουν την πραγματικότητα.