Για τη συνεισφορά του στην αναχαίτιση των φαινομένων αποσάθρωσης και των προβλημάτων υποβάθμισης στο κέντρο της Αθήνας το Υπουργείο Περιβάλλοντος, συγκρότησε ένα πλέγμα εφικτών ως προς την υλοποίηση προτάσεων που αναφέρονται στη λειτουργική, περιβαλλοντική, οικονομική και αισθητική αναβάθμιση αυτών των περιοχών.
Για τη συνεισφορά του στην αναχαίτιση των φαινομένων αποσάθρωσης και των προβλημάτων υποβάθμισης στο κέντρο της Αθήνας το Υπουργείο Περιβάλλοντος, συγκρότησε ένα πλέγμα εφικτών ως προς την υλοποίηση προτάσεων που αναφέρονται στη λειτουργική, περιβαλλοντική, οικονομική και αισθητική αναβάθμιση αυτών των περιοχών.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Μελέτη – Έρευνα της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή Γεράνι
Η περιοχή “Γεράνι” στο κέντρου της Αθήνας έχει επιλεγεί για την πιλοτική εφαρμογή δράσεων και πολιτικών που αφορούν στην αναζωογόνηση περιοχών. Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Το Γεράνι αποτελεί το πιο αποσαθρωμένο -από πλευράς φυσικών και ανθρώπινων πόρων- τμήμα της πόλης. Αναθέσαμε έγκαιρα τη διενέργεια λεπτομερούς μελέτης χαρτογράφησης, που ολοκληρώθηκε από την αστική MKO SARCHA με στοιχεία στη διάθεση των συναρμόδιων Υπουργείων. Περιλαμβάνει ψηφιοποιημένους χάρτες με ποιοτικά στοιχεία (εθνότητες, προβλήματα κλπ.) και την προοπτική να ενημερώνεται διαρκώς.
2. Νομοθετική Ρύθμιση για κήρυξη περιοχών ως “Ζωνών Ειδικής Ανάπλασης”
Πρόκειται για νέα θεσμοθέτηση σύμφωνα με την οποία σε ακραίες περιοχές με έντονη κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική υποβάθμιση θα μπορεί να εγκρίνονται για ορισμένο χρόνο ειδικές οικονομικές ρυθμίσεις με φορολογικά και άλλα κίνητρα. Υποψήφιες περιοχές θα είναι αυτές που δεν θα μπορούν να ανακάμψουν χωρίς κρατική βοήθεια, με μεγάλες ανάγκες και σύνθετα προβλήματα, όπου ο ιδιωτικός τομέας δεν εκδηλώνει ενδιαφέρον και γενικά αδυνατεί να δώσει λύσεις. Πρόκειται για ένα πλαίσιο που επιτρέπει τη συγκρότηση πολιτικής για την υποστήριξη της κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής αναζωογόνησης.
3. Οικονομικά κίνητρα για το Γεράνι και για τον Κεραμεικό-Μεταξουργείο (συνεργασία ΥΠΕΚΑ με ΥΠΟΙΚ)
Τα Υπουργεία ΠΕΚΑ και Οικονομικών θεσμοθετούν φορολογικά και οικονομικά κίνητρα που συμφωνήθηκαν μετά από έρευνα και μέσα από τη συνεργασία τους. Πρόκειται για μέτρα μεγάλης αξίας που για πρώτη φορά αποτολμούνται, ώστε να επιστρέψουν οι χαμένες χρήσεις και να εγκατασταθούν νέοι κάτοικοι. Τα κίνητρα αφορούν στην αποκατάσταση κτηρίων και στην υποστήριξη των ιδιοκτησιών όσων επιθυμούν να παραμείνουν ή να εγκατασταθούν στις περιοχές αυτές.
4. Ανάπλαση με διεύρυνση των Πλατειών Αγίου Παντελεήμονα και Αττικής, της οδού Αγορακρίτου και τμημάτων της ευρύτερης περιοχής
Οι εν λόγω πλατείες αποτελούν τους εν σειρά φυσικούς υποδοχείς της εντεινόμενης αποσάθρωσης. Η αναβάθμισή τους αποτελεί συνεπώς προϋπόθεση για την ανάταξη περιοχών του ιστορικού κέντρου της πόλης. Η χρηματοδότηση τους προβλέπεται να γίνει από το ΠΕΠ Αττικής με προβλεπόμενη ένταξη στο τέλος Ιουνίου και η επιλογή του αναδόχου εργολάβου και εγκατάστασή του στις αρχές Οκτωβρίου 2011.
5. Πλατεία Θεάτρου
Μετά την ολοκλήρωση αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την «καρδιά» του Γερανίου, την Πλατεία Θεάτρου, Η ΕΑΧΑ ΑΕ είναι έτοιμη για την ανάθεση της μελέτης. Έχουν ολοκληρωθεί οι προετοιμασίες κατάρτισης του τεχνικού δελτίου και αναμένεται σχετική προκήρυξη από την Περιφέρεια ώστε να υποβληθεί. Παρά το σχετικά μικρό της μέγεθος, η παρέμβαση έχει εμβληματική σημασία για την περιοχή.
6. Δημιουργία “Κέντρου ΣΑΣ” (Στήριξη Αστικής Συμμετοχής)
Μετά από αίτημα του ΥΠΕΚΑ και με απόφαση του ΔΣ της ΚΕΔ, ένα αυτοτελές κτήριο στο Γεράνι διατίθεται στο ΥΠΕΚΑ για να αποτελέσει το κέντρο αναφοράς της περιοχής των παρεμβάσεων. Το κτήριο (πρώην ΟΚΑΝΑ) και η νέα χρήση του θα σηματοδοτήσει τη σύνθετη και συντονισμένη προσπάθεια που απαιτείται από όλους για την αναστροφή της κρίσης. Το κτήριο θα χρησιμοποιηθεί ως Κέντρο ΣΑΣ με στόχο να ενισχύσει την έμπρακτη και αποτελεσματική εμπλοκή ατόμων, συλλόγων, οργανώσεων και φορέων για την ανάταξη της περιοχής.
7. Μετατροπή ξενοδοχείων σε φοιτητικές κατοικίες (συνεργασία ΥΠΕΚΑ με το Δήμο Αθήνας)
Προωθούμε μαζί με το Δήμο της Αθήνας την αξιοποίηση εγκαταλειμμένων ξενοδοχείων της περιοχής της Ομόνοιας και τη μετατροπή τους σε προνομιακές κατοικίες για φοιτητές. Στόχος της παρέμβασης είναι η
αναζωογόνηση περιοχών με νέους χρήστες οι οποίοι θα συμβάλλουν στη λειτουργία της περιοχής όλο το 24ωρο, απολαμβάνοντας οικονομικά κίνητρα για την εγκατάστασή τους εκεί. Το ΥΠΕΚΑ θα διαθέσει τους πόρους για την υλοποίηση της παρέμβασης την οποία θα υλοποιήσει ο Δήμος δια των υπηρεσιών του. Τα έσοδα από την ενοικίαση των κατοικιών σε προνομιακές για τους φοιτητές τιμές, θα επιστρέφουν στην πηγή τους για την στήριξη επόμενων δράσεων.
8. Ζωγραφική τυφλών όψεων κτηρίων
Στόχος του προγράμματος είναι η ένταξη της τέχνης στο δημόσιο χώρο με την υλοποίηση ζωγραφικών παρεμβάσεων-τοιχογραφιών στις τυφλές όψεις των ακαλύπτων μεσότοιχων.
Η από κοινού δράση του ΥΠΕΚΑ με την ΑΣΚΤ αναμένεται να δώσει ερέθισμα στον πολίτη για να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με την πόλη, τη γειτονιά του, το κτήριό του. Στα πρώτα έργα εντάσσεται το κτήριο του Ξενοδοχείου Vienna επί της Πειραιώς 20 & Μαινάνδρου, με εμβληματικό εικαστικό θέμα.
9. Χρηματοδότηση 2 μελετών και έργων ΑθήναΧ4
Μέσα από το διαγωνισμό “ΑθήναΧ4” της ΕΑΧΑ ΑΕ, αναδείχθηκαν προτάσεις μετατροπής των ενδιάμεσων δρόμων οικοδομικών τετραγώνων σε χώρο αναψυχής και “καθιστικό της γειτονιάς”.
Μετά από συνεργασία με το Δήμο, δύο από τις πέντε ισότιμες προτάσεις είναι δυνατόν να υλοποιηθούν πρώτες. Οι δύο αυτές προτάσεις αφορούν την περιοχή μεταξύ Λιοσίων και σταθμού Λαρίσης και την περιοχή της Πατησίων μεταξύ Ομόνοιας και Πλατείας Αγ. Παντελεήμονα.
10. Εναλλακτικές Δράσεις στην Πλατεία Ομόνοιας (συνεργασία ΥΠΕΚΑ με το Δήμο Αθήνας)
Μέσα από την πρωτοβουλία “ΜΕ ΠΡΟΝΟΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΟΝΟΙΑ”, το ΥΠΕΚΑ θα καλέσει δραστήριους πολίτες να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους και συμμετέχοντας ως άτομα ή ομάδες να υλοποιήσουν εφήμερες προτάσεις, δράσεις, κατασκευές με στόχο τη δημιουργική ανάκτηση του χαμένου δημόσιου χώρου της πλατείας. Ο Δήμος της Αθήνας θα έχει καθοριστικό ρόλο στο συντονισμό, την υλοποίηση και παρακολούθηση των δράσεων.
11.ΗΛΠΑΠ
Το αμαξοστάσιο του ΗΛΠΑΠ βρίσκεται σε κομβική περιοχή του κέντρου της πόλης σε συνέχεια αναπλασμένων περιοχών και αποτελεί χώρο που η ανάκτησή του θα αναβαθμίσει την ενδιάμεση ζώνη της οδού Πειραιώς προς το Γκάζι, όπου εμφανίζεται μεγάλη και άταχτη συγκέντρωση πλανόδιων και περιστασιακών μικροπωλητών. Είναι ήδη σε εξέλιξη η εξαγορά από τα Υπουργεία ΠΕΚΑ και ΠΟΤ του αμαξοστασίου του ΗΛΠΑΠ, επιφανείας 4,5 στρεμμάτων στην περιοχή του Κεραμεικού για να αναπλασθεί και να αποδοθεί ελεύθερο στην κοινή χρήση.
12. Χαρακτηρισμός της Ευριπίδου ως οδού παραδοσιακού εμπορίου
Η παρέμβαση στοχεύει στη διατήρηση της παραδοσιακής εμπορικής φυσιογνωμίας ενός δρόμου με συμβολική σημασία, ο οποίος αποτελεί όριο προς την περιοχή του Ψυρρή και μπορεί να συγκρατήσει τη διάχυση της υποβάθμισης. Βρίσκεται σε εξέλιξη η θεσμοθέτηση της ως οδού ‘παραδοσιακού εμπορίου τροφίμων και συναφών χρήσεων’.
13. Σήμανση της διαδρομής του «δημόσιου σήματος» (συνεργασία με ΥΠΠΟΤ)
Η δημιουργία της πορείας έχει στόχο να σημάνει την «Ακαδήμεια οδό», που στην αρχαιότητα συνέδεε τον Κεραμεικό με την Ακαδημία Πλάτωνος. Η πρόταση θα αναδείξει την ιστορική φυσιογνωμία της περιοχής. Αξίζει να σημειωθεί η πρόσφατη πρωτοβουλία “ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΗΜΑ ΕΝΩΝΕΙ!”, που αφορά στην προσωρινή διαμόρφωση από κατοίκους και άλλες εθελοντικές οργανώσεις (μέχρι να ξεκινήσουν οι ανασκαφές) σε προς απαλλοτρίωση από το ΥΠΠΟΤ οικόπεδο στην περιοχή του Δημοσίου Σήματος στον Κεραμεικό. Η χρηματοδότηση της δράσης έγινε αποκλειστικά από ιδιώτες χορηγούς και εθελοντική εργασία.
14. Εναλλακτική Παρέμβαση στο Λόφο Στρέφη – Αστικοί Κήποι
Μετά από πρόταση του ΚΕ.Θ.Ε.Α., εξελίσσεται με τη συμμετοχή της ΕΑΧΑ ΑΕ ο σχεδιασμός παρεμβατικής ανάπλασης, που αφορά στην πιλοτική εφαρμογή και στην Ελλάδα προγράμματος αστικών αγροτικών καλλιεργειών. Έχει επιλεγεί μικρή περιοχή στο Λόφο του Στρέφη που είναι ελεύθερη από βλάστηση για να καλλιεργηθεί με την στήριξη μελών και αποφοίτων της ανοιχτής θεραπευτικής κοινότητας ΔΙΑΒΑΣΗ του ΚΕ.Θ.Ε.Α. Η παρέμβαση έχει στόχο την ανάκτηση του λόφου του Στρέφη και την απόδοσή του για χρήσεις αναψυχής στους κατοίκους με παράλληλη προσέγγιση και ευαισθητοποίηση για θέματα χρήσης και εξάρτησης από ουσίες.
15. Θεσμοθέτηση εργαλείων συνολικής ανασυγκρότησης περιοχών με απόσυρση υφιστάμενων κτηρίων και συνόλων
Μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει στην Ελλάδα υλοποιημένα παραδείγματα ολοκληρωμένων προσεγγίσεων
υποβαθμισμένων περιοχών με την έννοια της αντιμετώπισης του συνόλου των προβλημάτων. Υπάρχει ανάγκη ενεργοποίησης και εμπλουτισμού των υφιστάμενων θεσμικών εργαλείων και απαιτείται η συνδυαστική χρήση ποικίλων μηχανισμών. Η συμπλήρωση των εργαλείων με τη σύσταση νέων όπως της “Αγοράς Δικαιωμάτων Γης” που θα περιλαμβάνει τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης, καθώς και η σύνδεσή τους με επιχειρησιακά και επενδυτικά προγράμματα μικτής οικονομίας, θα οδηγήσουν σε σημαντικά αποτελέσματα.
16. Αξιοποίηση κτηρίων από το ΥΠΕΚΑ σε υποβαθμισμένες περιοχές, ώστε να λειτουργήσουν ως επιδεικτικά έργα για την αναβάθμισή τους
Με τη συγκέντρωση πόρων από διάφορες πηγές και από το Πράσινο Ταμείο, προβλέπεται η επισκευή και ο εκσυγχρονισμός δημόσιων και άλλων κτηρίων για διάφορες χρήσεις, όπως κοινωνικής κατοικίας, γραφείων κ.ά. Το ΥΠΕΚΑ τα αναζητά στις υποβαθμισμένες περιοχές των παρεμβάσεων και ήδη βρίσκεται σε διαπραγμάτευση για τους όρους διάθεσής τους. Στόχος είναι να εντάξει σε αυτά λειτουργίες που θα τα καθιστούν επιδεικτικά έργα.
17. Κίνητρα σε Δήμους για υλοποίηση έργων με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο, προκειμένου να δεχτούν δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο
Για να ενισχύσει τη δημιουργία δομών φιλοξενίας αιτούντων άσυλο που θα αποσυμφορήσουν τη συγκέντρωση των μεταναστών στο κέντρο της πόλης, το ΥΠΕΚΑ προτίθεται να υποστηρίξει τους Δήμους που θα υποδεχτούν αυτά τα κέντρα με την κατά προτεραιότητα υλοποίηση αντισταθμιστικών έργων σε αυτούς.
18. Εγκατάσταση του Φορέα «Πράσινο Ταμείο» σε κτήριο στο Γεράνι
Για την ενίσχυση της εγκατάστασης υπηρεσιών στο εγκαταλελειμμένο κέντρο ο νέος φορέας θα εδρεύει σε κτήριο του Γερανίου, στο οποίο είναι εγκατεστημένη η ΕΑΧΑ ΑΕ.
